“J.S. Bach & Beyond, A Well-Tempered Conversation”, door Julien Libeer, op het label harmonia mundi. Meesterlijk! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Ter gelegenheid van de 300^ste verjaardag van de publicatie van Bachs Boek I van Das Wohltemperierte Klavier, kwam Julien Libeer op het idee een dialogen te initiëren, waarin Bachs prelude-en-fuga-paren, ‘converseren’ met stukken in de overeenkomstige toonaarden, van Mozart, Beethoven, Chopin, Rachmaninov, Fauré, Reger, Busoni, Ligeti en Schönberg. Niet te missen!Met de twee boeken van Das Wohltemperierte Klavier liet Johann Sebastian Bach het nageslacht een van de meest oogverblindende meesterwerken uit de muziekgeschiedenis na. Formele strengheid en muzikale emotie ontmoetten elkaar in perfecte gemeenschap. De middentoonstemming, (‘middentoon’ duidde op de gelijkheid van de hele toonafstanden), tempereerde (verkleinde) de kwinten om de zuiverheid van de tertsen te verbeteren, maar bevatte de wolfskwint, een interval dat een pythagoreïsch komma afweek van de reine kwint. Vier gestapelde kwinten, vormden na reductie, wel een natuurzuivere grote terts. Om dit te bekomen, werd een kwint in die stemming met een kwart van een didymische (naar Didymus ho mousikos) of syntonisch komma, verkleind.De welgetemperde stemming, het indelen van de tonen van een octaaf in twaalf gelijke delen, waardoor dissonanties gematigd, getemperd werden, en in alle toonaarden, zuiver gespeeld kon worden, werd in 1681, bedacht door Andreas Werckmeister. Bachs Wohltemperierte Klavier diende om de verschillende karakters van de toonsoorten te laten uitkomen, en om aan te tonen dat de middentoonstemmingen ongeschikt waren voor toonaarden met veel voortekens. Voorlopers waren Johann Jakob Froberger in een Canzone doorheen alle 121 toonaarden, “Ariadne Musica” (1702) van Johann Caspar Ferdinand Fischer, en Johann Matthesons “Exemplarische Organisten-Probe” uit 1719.

De preludes en fuga’s bezitten Bachs intiemste, muzikale geheimen en meest verfijnde, contrapuntische technieken. Imitatorische inventies, syncopische dissonanten, akkoordprogressies, cantus floridus tegenover cantus planus (hoofdstem), de verhouding tussen de kwint in de dux, die tonaal of modulerend, de kwart wordt in de comes, augmentatie en diminutie, werden alle verwerkt in Bachs goochelspel met toonaarden.

Ferruccio Busoni (1866-1924) (foto) produceerde een groot aantal bewerkingen en transcripties (“Bearbeitungen” en “Übertragungen”), verzorgde edities van werken van andere componisten, en componeerde ook een aantal cadensen voor composities van andere componisten. Bij het overlijden van zijn vader in 1909, componeerde hij een Fantasie naar J. S. Bach (BV 253) en het volgend jaar volgde zijn uitgebreide fantasie op basis van Bach, de legendarische “Fantasia Contrappuntistica”, één van de machtigste pianowerken, ooit gecomponeerd. In 1894, werd in Berlijn het eerste deel van Busoni’s editie van de muziek van Johann Sebastian Bach (25-volumes Busoni Ausgabe), het eerste boek van “Das wohltemperierte Klavier”, BWV 846-893, voor piano gepubliceerd.Julien Libeer (°1984) (foto) begon piano te spelen op vijfjarige leeftijd en studeerde aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel (Daniel Blumenthal), Parijs (Jean Fassina), en de Muziekkapel Koningin Elisabeth (Abdel Rahman El Bacha, Artemis Quartet). In 2012 ontmoette hij Maria Joao Pires (foto), die hem onder haar vleugels nam en met wie hij van 2013 tot 2017, regelmatig het podium deelde. Niet minder vormend waren master classes bij onder meer Dmitri Bashkirov en Jura Margulis.

Julien Libeer is een regelmatige gast in het Paleis voor Schone Kunsten (Brussel), het Théâtre de la Ville en de Salle Cortot in Parijs, het Barbican Centre in Londen, en het Concertgebouw Amsterdam. Hij speelde in de Münchner Philharmonie en het Salzburgse Mozarteum, en toerde uitgebreid door Spanje (Auditorio Nacional, Palau de la Música Catalana) Japan (Kioi Hall, Sumida Tryphony Hall, Harmony Hall), de Verenigde Staten (Miami International Piano Festival) en het Midden-Oosten (Abu Dhabi Festival, Beirut Chants). Sinds 2017 is Libeer artist in residence in Flagey. In het Concertgebouw (Brugge) is hij gastheer van “Salon Libeer”, een reeks thematische concerten.Als solist speelde hij in het gezelschap van onder meer de Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, het Brussels Philharmonic, het Nationaal Orkest van België, deFilharmonie, Sinfonia Varsovia, het New Japan Philharmonic, onder leiding van Trevor Pinnock, Augustin Dumay, Hervé Niquet, Michel Tabachnik, Serge Pehlevanian, Joshua Weilerstein, Enrique Mazzola, Christopher Warren-Green. Als veelgevraagd kamermuzikant werkt Libeer regelmatig samen met Augustin Dumay, Camille Thomas, Frank Braley, Maria João Pires, Rosanne Philippens en anderen. Met violist Lorenzo Gatto brengt hij sinds 2016 de integrale Beethoven sonates voor viool en piano.In 2015 verscheen Libeers eerste soloplaat,”Lignes Claires” (EPR), met werk van Maurice Ravel en Dinu Lipatti. Deze werd unaniem geloofd door de vakpers (5 Diapason, Klara-award beste plaat van het jaar). Bij Alpha verscheen in 2016 het eerste volume van de integrale Beethoven sonates voor viool en piano met Lorenzo Gatto (foto). Onder de vele prijzen die deze cd in de wacht sleepte bevonden zich de Diapason d’Or van het Jaar en een Choc Classica in Frankrijk. In 2018 verscheen het tweede deel van deze integrale. Ook de cd ‘Réminiscences’ (met celliste Camille Thomas) werd sterk geapprecieerd, France Musique verkoos ze tot een van de tien beste klassieke opnames van 2016, enkele maanden later werd in Duitsland ook een Echo Award toegekend. In 2018 verscheen bij EPR het Concertino in klassieke stijl van Dinu Lipatti en het laatste Pianoconcerto van W.A. Mozart.

De Franse pianist, Adam Laloum (°1987) begon piano te studeren op 10-jarige leeftijd en vervolgde zijn studie aan het conservatorium van Toulouse bij Daniel Beau. In 2002 werd hij toegelaten tot de klas van Michel Béroff aan het National Conservatory of Music in Parijs. Na een eerste diploma in 2006, bleef hij zijn vaardigheden perfectioneren aan het Nationaal Muziekconservatorium in Lyon bij Géry Moutier. In 2009, won hij in Vevey, de Clara Haskil-competitie. Hij werd genomineerd voor de Victoires de la musique 2012 en won de Victoire de la musique 2017, categorie instrumentale solist. Hij treedt regelmatig op in concerten, zowel in Frankrijk als in het buitenland, bv. op de Salle Gaveau in Parijs, op het La Roque-d’Anthéron Festival, op het La Folle Journée festival in Nantes, op het Verbier festival, op het Klavier Ruhr Festival, of in Stuttgart met het SWR Sinfonieorchester. In 2012 vormde hij met Victor Julien-Laferrière en Mi-sa Yang het trio Les esprits, dat in 2019 uit elkaar ging