De twee serenades, op. 11 en 16 waren de eerste pogingen van Johannes Brahms om orkestmuziek te componeren. Ze dateren allebei van na de periode toen Brahms in Detmold woonde en er over een orkest beschikte.

Johannes Brahms had als doel het niveau van Beethoven te bereiken en werkte lang en hard aan zijn eerste symfonie, die hij pas in 1876, voltooide toen hij reeds 43 jaar oud was. Zijn eerste symfonie was dan ook meer dan geslaagd en werd zelfs Beethovens tiende genoemd. Als voorbereidende stap in het componeren voor orkest koos hij er al vroeg voor om eerst wat lichtere orkeststukken te componeren. Toen hij halverwege de twintig was, nam Brahms nl. een neoklassieke stijl aan, die op verschillende manieren deed denken aan de kleine orkest- en ensemblewerken, divertimenti en serenades van Mozart en Haydn.  

De eerste serenade van Brahms werd geschetst in Detmold, in 1857-1858, waar hij een koor leidde en er muziekleraar was aan het hof van prins Paul Friedrich Emil Leopold. Brahms gaf er met name pianoles aan prinses Friederike (1825-1897), een zuster van vorst Leopold III van Lippe. Hun vader, Leopold II. Fürst zur Lippe, had trouwens Albert Lortzing in dienst. Vandaag is de Hochschule für Musik Detmold naar Brahms genoemd. Hij componeerde er liederen en zijn eerste strijksextet op. 18, en in 1858, werd de eerste Serenade op. 11 (in 6 bewegingen), er voltooid. Op dat moment werkte hij ook aan zijn eerste pianoconcerto.

Oorspronkelijk gecomponeerd als een nonet van 5 blazers en 4 strijkers, maar daarna, aangemoedigd door Clara Schumann en de violist Joseph Joachim, uitgebreid tot een langer werk voor kamerorkest, werd de serenade later nog eens aangepast voor orkest. Bij de orkestratie van het Concerto had de jonge Brahms reeds advies gekregen van zijn goede vriend, Joseph Joachim. Brahms voltooide de definitieve versie voor groot orkest in december 1859. De eerste uitvoering van de Serenade, in Hannover in maart 1860, “ging het niet erg goed” naar de mening van Brahms, maar was blijkbaar toch een groot succes. Aan het einde bleef het applaus “aanhouden totdat ik naar voren kwam”. Na elke beweging, “schreeuwde het publiek”.

De tweede serenade (in 5 bewegingen), werd in 1859 gecomponeerd en opgedragen aan Clara Schumann. De eerste openbare uitvoering, naar verluidt voor volledig orkest, was in februari 1860, in Hamburg. In 1875, herwerkte Brahms zelf het stuk voor piano 4 handig, en in datzelfde jaar, herzag hij ook de orkestversie voor kamerorkest. De nieuwe bezetting was piccolo, 2 fluiten, 2 hobo’s, verschillende klarinetten in de verschillende bewegingen, 2 fagotten, 2 hoorns, en lage strijkers,

Al meer dan 40 jaar verrukt het Linos Ensemble publiek en pers met zijn perfectie en meeslepende directheid. Opgericht in 1977 door hoboïst Klaus Becker ( genoemd naar de Grieks-antieke God van ritme en melodie), wijdde de kernbezetting van vijf blaasinstrumenten, vijf strijkers en piano zich aanvankelijk met succes aan het traditionele repertoire van gemengde kamermuziek, maar sloeg al snel nieuwe wegen in, wereldpremières van hedendaagse composities, een eigen concertreeks in Keulen, en ontdekkingsreizen tussen kamermuziek en symfonie, speciale projecten met muziek en taal, harmoniemuziek voor Schuberts opera “Alfonso und Estrella” met cabaretier Hanns Dieter Hüsch of Schönbergs “Pierrot Lunaire” met Salome Kammer behoren tot de activiteiten van het veelzijdige ensemble.

De concerten van het Linos Ensemble tonen niet alleen het resultaat van intensieve repetities, maar vooral het enthousiasme om samen te werken aan interpretaties die steeds opnieuw in vraag worden gesteld, de ononderbroken vreugde in nieuw ontdekte partituren en de nieuwsgierigheid naar de huidige compositietrends. Het succes van het kamerensemble hangt zeker ook samen met het feit dat alle leden ook actief zijn op andere muzikale terreinen, als orkestmusici, als docenten en solisten en verschillende werkvelden die elkaar wederzijds stimuleren. Het repertoire van het ensemble omvat nu meer dan 130 werken, van Bach tot Stockhausen, van trio’s tot kamersymfonieën. Ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van het ensemble verscheen hun 8 cd-box met opnames van werken van Arnold Schönbergs “Verein für musikalische Privataufführungen”. Het Linos Ensemble werd in 2017 bekroond met een ECHO Klassik voor de opname van kamermuziekwerken van Franz Schmidt.

Brahms Serenade No. 1 (Urfassung – Original Version) Serenade No. 2 Linos Ensemble cd Capriccio C5447