De Italiaanse topdirigent, Giovanni Antonini, neemt al meer dan vijf jaar de complete symfonieën van Joseph Haydn op voor het Alpha-label. Het twaalfde volume in deze fantastische reeks, “Haydn 2032”, is nu gewijd aan Haydns symfonieën, nrs. 61, 66 en 69, gecomponeerd voor de dagelijkse theatervoorstellingen, die in het voorjaar van 1776, in het Eszterháza-paleis werden gehouden. Volume 13 is dan weer gewijd aan de (natuur)hoorn in Haydns Sturm und Drang symfonieën. Niet te missen!
Joseph Haydn (1732-1809) componeerde zo maar eventjes 104! symfonieën. Hij componeerde zijn eerste 25 symfonieën tussen 1759 en 1766. In 1755 kreeg hij dankzij graaf von Fürnberg, een vaste betrekking als kapelmeester aan het hof in het kasteel (foto) van graaf von Morzin in Lukawitz (Unter-Lukawitz of Dolní Lukavice) in Bohemen, nu Tsjechië. In 1761 werd het orkest echter opgeheven en ging Haydn naar Eisenstadt, in dienst van vorst Paul II Anton Esterházy. Deze werd een jaar later door zijn broer Nicolaas I Jozef, opgevolgd. In mei 1761, tekende Haydn zijn contract als vice kapelmeester (later kapelmeester) van de familie Esterházy. 
Hij componeerde waarschijnlijk in dat jaar zijn symfonieën nr. 6 “Le matin”, nr. 7 “Le midi” en nr. 8 in G “Le soir”, de enige echte cyclus onder zijn symfonieën. De 3 symfonieën werden bekend als “Die Tageszeiten“, “Les heures du jour” of “The Times of the Day”. In het Paleis Esterházy zou hij tot 1790 werkzaam blijven. De Esterházy’s waren grote cultuurliefhebbers. Haydn heeft er dan ook veel werken gecomponeerd voor het vorstelijk orkest. Alhoewel hij weinig in contact stond met grote muziekcentra als Wenen, verwierf hij toch faam door de vele voorname gasten die bij de vorst op bezoek kwamen. Tussen circa 1765 en 1775, benoemt men zijn werk trouwens met “Sturm und Drang”, gedreven muziek vol snel afwisselende akkoorden, abrupte wisselingen en mineurharmonieën.
Het jaar 1779, betekende weliswaar een meervoudige omwenteling voor Haydn. In januari had hij zijn contract met Esterházy opnieuw onderhandeld, waardoor zijn composities niet langer het eigendom van zijn broodheer waren en hij voor eigen rekening mocht publiceren. Hij begon een briefwisseling met het Weens uitgeversbedrijf Artaria, en dat jaar gingen ook twee van zijn opera’s in première, “La vera costanza” en “L’isola disabitata”. Op persoonlijk vlak begon hij een verhouding met Luigia Polzelli, die dat jaar samen met haar man… het orkest had vervoegd.
Een meerwaarde van deze cd is het werk van Johann Michael Haydn (1737-1806), de jongere broer van Joseph. Hij begon zijn muzikale loopbaan als koorknaap bij de Stephansdom in Wenen. Toen zijn stem volwassen werd, moest hij het koor verlaten en ging zich helemaal toeleggen op het componeren. Hij componeerde voornamelijk kerkmuziek en daarnaast een veertigtal symfonieën, partita’s, orgelwerken en kamermuziek. Vooral zijn missen, met opmerkelijk gebruik van het gregoriaans, weerspiegelden de Oostenrijkse kerkmuziekpraktijk van de Verlichting. Zijn magnifiek Requiem heeft trouwens aanzienlijke invloed uitgeoefend op dat van Mozart.
In 1757 werd Johann Michael in Großwardein, nu Oradea in Roemeniër, benoemd tot Musikdirektor van de bisschop aldaar, en in 1762, werd hij concertmeester en dirigent van de bisschop in Salzburg. Dit ambt bekleedde hij 43 jaar! lang. In Salzburg raakte hij bevriend met Mozart, die zijn werk zeer waardeerde. Ondertussen componeerde hij in die periode zo maar eventjes 360 composities. Michael Haydn geldt trouwens als de eerste componist die belangrijke werken voor mannenkoor componeerde. Ook gaf hij les aan o.a. Carl Maria von Weber en Anton Diabelli. Schubert, die zijn mannenkoren ongetwijfeld kende, stond nog tot tranen geroerd bij zijn grafmonument in Salzburg. Weet dat in Rohrau, het geboortehuis van de Haydns, is ingericht als museum. Zeker bezoeken!
De liefde voor de jacht van de Esterházy-prinsen bracht hun huiscomponist Joseph Haydn ertoe om uitgebreid gebruik te maken van de hoorn. Dit was toen nog de Waldhorn, beperkt tot natuurtonen, aangezien deze nog geen ventielen had. Tussen 1761 en 1790 waren er in totaal achttien hoornisten in prinselijke dienst, maar geen trompettisten! Zo gebruikte Haydn bv. in zijn Symfonie nr. 48 uit 1769, de hoorns als ‘vervangende trompetten’, waarbij hij ze opdroeg een octaaf hoger te spelen dan normaal. Deze symfonie kreeg later de gangbare bijnaam “Maria Theresia”, aangezien de symfonie mogelijk werd gecomponeerd ter gelegenheid van het bezoek van Maria Theresia van Oostenrijk.
De hoorns slaan een flamboyante toon aan in deze Sturm und Drang symfonieën van Haydn. Een anonieme kopiist van nr. 59 uit 1769, noemde deze symfonie de ‘Vuur’-symfonie. Verschillende bewegingen er uit werden nl. in 1774 of 1778, gebruikt om het toneelstuk “Der Feuersbrunst oder gute Freunde in der Noth das größte Glück” uit 1781, van Gustav Friedrich Wilhelm Großmann (1746-1796) (foto) te begeleiden. De symfonie nr. 31 ‘Horn Signal’ (1765), verwant aan de 72ste symfonie, die gecomponeerd werd tussen 1763 en 1765 en die nl. ook 4 hoorns telt, gaf zijn naam aan dit 13de volume in de Haydn 2032-editie. De vier hoorns, overigens met veel solo passages, klinken majestueus en de musici van Il Giardino Armonico brengen deze muziek alweer in hun kenmerkende onstuimige stijl onder de vurige leiding van Giovanni Antonini. Schitterend!
De Italiaanse dirigent en solist op blokfluit en traverso, Giovanni Antonini (°1965), studeerde aan de Civica Scuola di Musica in Milaan en aan het Centre de Musique Ancienne in Genève, en richtte in 1985, in Milaan, samen met de luitspeler, Luca Pianca, “Il Giardino Armonico” op, een ondertussen wereldberoemd, baanbrekend Italiaans ensemble voor Oude Muziek. Antonini maakt deel uit van de Italiaanse, historische instrumentenbeweging en trad op met musici als Christoph Prégardien, Christophe Coin, Katia en Marielle Labèque, Viktoria Mullova en Giuliano Carmignola. Met Il Giardino Armonico ontving hij een Gramophone Award, Diapason d’Or en Choc du Monde de la Musique. Als oprichter van dit prestigieus, Italiaans Topensemble, dat vanaf zijn begin in 1985, een ware doorbraak betekende in de uitvoering van barokmuziek, staat de virtuoze fluitist en dirigent, Giovanni Antonini aan het hoofd van een indrukwekkende discografie. Hij startte bij Alpha Classics bv. een complete reeks van de 107 symfonieën van Joseph Haydn (1732-1809), voor de viering het 300-jarig bestaan van de grote componist in 2032.
Haydn 2032, Vol. 12 Les jeux et les plaisirs cd Basel Chamber Orchestra Giovanni Antonini cd ALPHA690
Haydn 2032, Vol. 13 Horn Signal Il Giardino Armonico Giovanni Antonini cd Alpha ALPHA692