De Vrede van Madrid (1526) beëindigde een vijfjarige episode in de Italiaanse Oorlogen tussen Frankrijk en het Heilig Roomse Rijk. De slag bij Pavia in 1525, was een triomf voor keizer Karel, maar was een mokerslag voor Frankrijk. Het nieuws sloeg in als een bom. Hoe stopte je in hemelsnaam een eeuwenoude vete die nog maar eens bloedig escaleerde? Margareta van Oostenrijk, de tante van keizer Karel, vroeg het zich af, en Louise van Savoie, de moeder van de Franse koning, nog meer. Hendrik Duron bracht in zijn historische roman deze unieke episode uit de Europese geschiedenis weer tot leven. 
Toen de neef van Margaretha van Oostenrijk, Karel in 1515, meerderjarig werd verklaard, leefde zij enige tijd teruggetrokken. Nadat Karel naar Spanje was vertrokken om er na het overlijden van Ferdinand II van Aragón de troonopvolging waar te nemen, werd Margaretha, ‘la bonne tante’, voor een tweede maal belast met de regering over de Habsburgse Nederlanden. Andermaal behartigde zij vooral de belangen van het Huis Habsburg. Een van haar successen was de verkiezing van Karel tot keizer (1519), wat gepaard ging met een hervatting van de oorlog tegen Frankrijk (Slag bij Pavia), waarbij de Franse koning de soevereiniteit over het Graafschap Artesië verloor. Samen met de moeder van de koning van Frankrijk, Louise van Savoye, ijverde ze voor een vergelijk, wat op 3 augustus 1529 tot de Damesvrede van Kamerijk leidde, waarbij Frans I definitief afstand deed van alle aanspraken op het graafschap Vlaanderen en het graafschap Artesië. Er kwam hiermee een tijdelijk einde aan de Italiaanse Oorlogen. Tijdens de laatste tien jaar van haar bewind, vertrouwde keizer Karel heel het bestuur over de Habsburgse Nederlanden aan haar toe…
De oorlogen begonnen met een conflict over de opvolging van Ferdinand I van Napels. In 1516, werd Karel V koning van Spanje en Napels en in 1519, ook keizer van het Heilig Roomse Rijk. De Nederlanden en het vrij graafschap Bourgondië, had hij al sinds 1506 in zijn macht via veel andere geërfde titels. De omsingeling van Frankrijk door de Habsburgers was hiermee een feit, waardoor Frankrijk een geostrategisch belang kreeg bij het doorbreken ervan op het Italiaans schiereiland. Aan het einde van de oorlogen in 1559, was Spanje de toonaangevende mogendheid in Europa. De rivaliteit tussen Frankrijk en de Spaanse en Oostenrijkse Habsburgers zou tot de “renversement des alliances” in het midden van de 18de eeuw, een grote kwestie blijven in Europa.
Deze Italiaanse Oorlogen of de Habsburg-Valois-oorlogen waren militaire conflicten tussen 1494 en 1559, tussen de koningen van Frankrijk, de Habsburgse heersers van Spanje en het Heilig Roomse Rijk. Ook het koninkrijk Engeland, het koninkrijk Schotland, de republiek Venetië, de Pauselijke Staat, de meeste Italiaanse stadstaten en het Ottomaanse Rijk, waren in die oorlogen betrokken. Het strijdtoneel beperkte zich niet tot Italië, maar omvatte soms ook de Nederlanden en Frankrijk.
De Slag bij Pavia, een reeks van zeven magistrale wandtapijten over de gelijknamige veldslag, worden bewaard in de Sala degli Arazzi van het Museo Nazionale di Capodimonte in Napels. Bernard van Orley ontwierp de kartons en het weven gebeurde in de ateliers van Willem en Jan Dermoyen. Zeven voorbereidende schetsen worden bewaard in het Louvre. Meer dan waarschijnlijk is de Napolitaanse serie, deze die keizer Karel V in maart 1531, cadeau kreeg van de Staten-Generaal der Nederlanden, in zijn Koudenbergpaleis. Tegen 1533 circuleerde al een repliek.
De reeks werd nl. gebruikt op tal van prestigieuze gelegenheden. In 1549 hing ze bv. in het Paleis van Binche, tijdens de festiviteiten rond de erkenning van Filips II van Spanje als troonopvolger. In februari 1556, decoreerde ze de Aula Magna, opdat de Franse admiraal Gaspard de Coligny, die er namens koning Hendrik II, het Bestand van Vaucelles kwam ondertekenen, zou worden herinnerd aan de nederlaag en gevangenneming van François I. Het thema van de reeks is nl. de overwinning van keizer Karel V op zijn rivaal François I van Frankrijk, die al vier maanden lang het door een Spaans garnizoen verdedigd Pavia, belegerde. Een grote keizerlijke legermacht kwam Pavia ontzetten en slaagde erin de Franse koning gevangen te nemen.
De op de wandtapijten afgebeelde Slag bij Pavia (24 februari 1525) was een onderdeel van de Italiaanse Oorlogen. Italië was tijdens de Renaissance nl. verdeeld in verschillende rivaliserende staten, die bedreigd werden door de Europese grootmachten van die tijd, voornamelijk Frankrijk en de Duitse en Spaanse Habsburgers. Zwitserse huursoldaten hielden de balans tussen noord en zuid in evenwicht. De Fransen verloren die slag, een groot deel van het legerkader sneuvelde, en de Franse koning werd in Villefranche nabij Nice, naar Spanje verscheept. Hij kwam in oktober 1526, vrij na betaling van losgeld, en het bekrachtigen van de Vrede van Madrid, waarmee hij afstand deed van verdere aanspraken op Artesië, Bourgondië en Italië. Dit betekende overigens slechts een adempauze in de Italiaanse Oorlogen. Door de hoge prijs van het losgeld (ca. 4 ton goud!) werden verscheidene prestigieuze bouwwerken van François I, zoals de afwerking van de kastelen Chambord en Blois, tijdelijk stopgezet. Een aanrader!
Hendrik Duron (°1964) studeerde Latijn-Wiskunde aan het Sint-Romboutscollege en werd software ingenieur. Hij ontwikkelt high-tech toepassingen voor de automobiel-, luchtvaart- en ruimtevaartsector. Tijdens zijn Mechelse studiejaren fietste hij dagelijks voorbij het standbeeld van Margaretha van Oostenrijk, een bijzondere dame die hem fascineerde. Later kreeg de schrijfmicrobe hem te pakken. Aanvankelijk schreef hij kortverhalen maar toen zijn passie voor geschiedenis oplaaide, vielen alle puzzelstukjes samen. Het resultaat was een historische roman waarin hij Margaretha van Oostenrijk doet schitteren, op basis van waargebeurde feiten.
Hendrik Duron 1529 De damesvrede 288 bladz. Uitgeverij Elena ISBN 9789464664416