Frans Hals was naast Rembrandt en Vermeer, een van de drie grote schilders van de 17^de eeuw. Bovenal was hij de beroemdste portretschilder van zijn tijd. Kooplieden, regentessen, schutters, hele families en collega-kunstenaars stonden in de rij om zich door hem te laten portretteren. Waar zijn tijdgenoten kozen voor precisie, kenmerkte Hals’ stijl zich door levendigheid, zwier en beweging en een opzettelijk gebrek aan verfijning. Deze bijzondere, Nederlandse editie van “The Portraitist: Frans Hals and His World” is voorzien van een voorwoord van Marrigje Rikken, hoofd collecties van het Frans Hals Museum.

De Hollandse Gouden eeuw was rijk aan historiestukken naar Italiaanse voorbeelden, unieke portretten, zowel individuele als groepsportretten, bv. schuttersstukken, heerlijk mooie landschappen (o.a. winterlandschappen), stadsgezichten en zeegezichten. Wetenschappers poseerden vaak gezeten tussen hun instrumentarium en studieobjecten en bestuursraden zagen zich graag afgebeeld rond een tafel. Daarnaast waren er innemende stillevens, vaak als allegorische voorstellingen, alledaagse taferelen als illustraties van oude spreekwoorden en gezegden met een moralistische boodschap, en intieme genrestukken. Vooral stillevens boden een schilder de gelegenheid om zijn kundigheid te etaleren in detail met realistische lichteffecten afbeelden van texturen en oppervlakken. Allerlei soorten drank en etenswaar, uitgestald op een tafel, zilveren bestek, fijn tafellinnen dat in plooien afhing, vormden daarbij een uitdaging voor fijnschilders.

Rembrandt en Jan Steen waren bv. de meest veelzijdigen, Bartholomeus van der Helst en Frans Hals behoorden tot de belangrijkste portretspecialisten, Johannes Vermeer en Gabriël Metsu, de grootste genreschilders, Caesar van Everdingen was dan weer een typische classicist en Adriaen van der Werff, een academist, en Hendrick Terbrugghen en Gerard van Honthorst waren Caravaggisten. Na het Spaanse Beleg in 1572-73, de bezettingsjaren en de stadsbrand van 1576 begon in Haarlem een periode van economisch herstel en culturele bloei. De stad werd een vanzelfsprekend motief in het werk van kunstenaars die de lokale geschiedenis in beeld brachten, anderen lieten zich juist inspireren door de schitterende omgeving.

Steven Nadler voert in zijn meesterwerk u als lezer mee in de roerige wereld van de Nederlandse Republiek van de 17^de eeuw en het artistiek, sociaal en cultureel leven van Haarlem, waar Frans Hals zijn leven lang woonde. Zoals de schilder met zijn typerende losse penseelvoering zijn geportretteerde tot leven wekte, zo slaagt de biograaf erin de schilder op een unieke manier naderbij te brengen door hem scherp in de historische context te plaatsen.

“Frans Hals was een portretschilder pur sang en zijn portretten tonen eerder de zielenroerselen van zijn klanten dan die van hemzelf. Hoewel hij die zeker heeft gekend. Hij had veertien kinderen, onder wie een zoon met een verstandelijke beperking die een groot deel van zijn leven in het tucht- en werkhuis zat. Een dochter heeft daar ook enige tijd gezeten omdat ze tot twee keer toe op jonge leeftijd zwanger was van een buitenechtelijk kind. Hals had bovendien zijn hele leven financiële moeilijkheden. Maar dat is niet uit zijn portretkunst af te leiden. Daarnaast worden portretten – zeker die uit vervlogen eeuwen – tegenwoordig niet meer gezien als het meest interessante genre of werk waarin de artistieke vrijheid het meest tot zijn recht komt in de schilderkunst”.

“Steven Nadler”, zo schrijft Marrigje Rikken (foto) in het voorwoord, “weet als begenadigd biograaf zijn subject te vangen, zoals Hals dat met zijn zitters deed. Beiden houden daarbij niet van opsmuk. Nadler beschrijft het levensverhaal van Hals – voor zover dat uit de bronnen te achterhalen valt – aan de hand van de hoogte- en dieptepunten zowel in zijn persoonlijk leven als in zijn werk en in grote historische gebeurtenissen, zonder zich daarbij te laten verleiden tot de dramatiek waar Hals ook verre van bleef. Daarbij weet Nadler als historicus de spaarzame bronnen over Hals te plaatsen binnen de tijd waarin Hals leefde. Nadlers kennis van de geopolitieke, religieuze, economische en sociale situatie van de Nederlandse Republiek is groot en invoelbaar.”

“Moeiteloos legt hij parallellen met wat er in andere kunstenaarscentra en zelfs op het Europese toneel gebeurde. Toch blijft de figuur van Frans Hals steeds centraal staan en diens lokale leefwereld weet Nadler met veel verbeeldingskracht op te roepen. Dat Nadler geen kunsthistoricus is, maar in de eerste plaats een liefhebber van het werk van Frans Hals, maakt dat zijn bewondering voor Hals’ talent van het papier af spat. Hij neemt zijn lezer mee in zijn enthousiasme voor Hals en zijn werk”. The Portraitist: Frans Hals and His World” werd vertaald door Frits van der Waa en Inge Kok.

De Amerikaanse academicus en filosoof, gespecialiseerd in vroegmoderne filosofie, Steven Nadler (1958) behaalde in 1980, zijn BA aan de Washington University in St. Louis en zijn MA en Ph.D. van Columbia University in 1981 en 1986. Hij doceert sinds 1988, aan de Universiteit van Wisconsin-Madison en is gastprofessor filosofie aan Stanford University, de University of Chicago, de Ecole des hautes études en sciences sociales in Parijs, de École normale supérieure-Parijs, en de Universiteit van Amsterdam. Hij is Vilas Research Professor en de William H. Hay II hoogleraar filosofie, en (van 2004-2009) Max en Frieda Weinstein-Bascom hoogleraar Joodse Studies aan de Universiteit van Wisconsin-Madison.

In november 2006, presenteerde hij het symposium Beyond Belief: Science, Religion, Reason and Survival. In 2007 bekleedde hij de Spinozaleerstoel aan de Universiteit van Amsterdam. Van 2010–2015 was hij redacteur van het Journal of the History of Philosophy en in april 2015 was hij Scholar in Residence aan de American Academy in Rome. Ook in 2015 werd hij uitgenodigd om zitting te nemen in een adviesraad op een symposium gehouden door de Amsterdamse Talmoed Torah-gemeente om de opheffing van de cherem (volledige ban of uitsluiting uit de joodse gemeenschap) van de 17^de -eeuwse, joodse filosoof, Baruch Spinoza te bespreken , die in 1656, was opgelegd vanwege zijn opvattingen over de God van de Thora, die als ketters werden veroordeeld.

Steven Nadler De portretschilder Frans Hals en zijn wereld 349 bladz. geïllustreerd uitg. Atlas Contact ISBN 9789045049700