Voor Hannah Arendt was politiek denken (want zo noemde zij haar denken zelf) vríj denken, zonder enig religieus, moreel of historisch houvast, en ze besefte terdege dat dit even bevrijdend als gewaagd was. In “Denken zonder leuning” zijn 10 essays opgenomen – groot in de benadering van de onderwerpen die ze aansnijdt, of ze nu schrijft over Karl Marx en zijn plaats in het westerse denken, over cultuur en politiek, over democratie, of over verbeeldingskracht. De lezer wordt telkens weer meegesleept door de lucide en oorspronkelijke denkwijze van een van de verstandigste politieke denkers van de 20^ste eeuw.

“In de loop van de decennia na Arendts dood”, lezen we in het voorwoord, “doken er telkens weer essays op die tot dan toe aan boekpublicatie waren ontsnapt. Een paar jaar geleden verscheen er een lijvig boek met nooit eerder in boekvorm uitgegeven essays, Thinking Without a Banister (New York, 2018). Uit dat boek is hier een keuze gemaakt, die haar interesses, obsessies en preoccupaties weergeeft. Eerder al, in 2019, werd het essay ‘De vrijheid om vrij te zijn’ apart door Atlas Contact uitgegeven, het succes van dat boek toont aan dat de belangstelling voor Hannah Arendt ook in Nederland enorm groeit. Het essay is in deze bloemlezing opnieuw opgenomen.”

In deze uitgave leest u “Karl Marx en de traditie van het westerse politieke denken” (1953), “De grote traditie” (1953), “Autoriteit in de twintigste eeuw” (1956), “Cultuur en politiek” (1958), “Handelen en het streven naar geluk” (1960), “Vrijheid en politiek. Een lezing” (1960), “Natiestaat en democratie” (1963), “Arbeid, werk, handeling” (1964), “De vrijheid om vrij te zijn” (1966-1967) en “Heidegger tachtig jaar” (1971).

Vanaf het begin van de 21^ste eeuw heeft Schocken Books een reeks verzamelingen van Arendts ongepubliceerde en niet-verzamelde geschriften gepubliceerd, waarvan “Thinking Without a Banister” het vijfde deel was. De titel verwijst naar Arendts beschrijving van haar denkervaring, een activiteit waaraan zij zich overgaf zonder enige traditionele religieuze, morele, politieke of filosofische steunpilaar. De inhoud van het boek is gevarieerd, de essays, lezingen, recensies, interviews, toespraken en redactionele artikelen, bij elkaar genomen, manifesteren zowel de meedogenloze activiteit van haar geest als haar karakter, waardoor de lezer kennis maakt met de persoon die Arendt was, maar die helaas bij een breed publiek nog nauwelijks bekend, gewaardeerd of begrepen is.

Bijna elk essay in dit boek bevat ‘parels’ van Arendts tonisch subversief denken, en veel van haar observaties zetten de lezers ertoe aan om beter na te denken over de taal waarin politieke activiteiten worden gevoerd. Reflecterend op de talrijke toespelingen op de ‘staatsreden’ die na Watergate in het discours van het Witte Huis zijn geslopen, merkt ze op hoe de term synoniem werd met nationale veiligheid. “De nationale veiligheid omvat nu alles”, merkte ze op, inclusief “alle soorten misdaad. ‘De president heeft het recht’ wordt nu bijvoorbeeld gelezen in het licht van ‘de koning kan geen kwaad doen’”. Dit is niet langer een kwestie van het rechtvaardigen van bepaalde misdaden, waarschuwt ze, maar betreft eerder “een stijl van politiek die op zichzelf crimineel is”. De aanklacht komt overeen met haar taxonomie van de tiran in een essay getiteld “De Grote Traditie”: “Hij doet alsof hij volledig alleen kan handelen; hij isoleert mensen van elkaar door angst en wantrouwen tussen hen te zaaien, waardoor de gelijkheid en het vermogen van de mens om te handelen worden vernietigd; en hij kan niet toestaan dat iemand zich onderscheidt, en daarom begint hij zijn heerschappij met het vestigen van uniformiteit, wat de perversie van gelijkheid is”. “Thinking Without a Banister” werd bezorgd door Jerome Kohn en vertaald door W. Hansen.

Hannah Arendt Denken zonder leuning De Amerikaanse essays 286 bldz. Uitg. Atlas Contact ISBN 9789045039732