“Haydn Symphonies” door de Heidelberger Sinfoniker o.l.v. Johannes Klumpp, op het label Hänssler Classic. | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Het begon in 1999. De toenmalige dirigent en oprichter van het orkest, Thomas Frey, wilde alle 107 symfonieën van Joseph Haydn opnemen en het label Hänssler Classics ging daarin mee. Tot nu toe werden er 27 cd’s uitgebracht. Deze nieuwe 4 cd box bevat in totaal 14 symfonieën, waaronder en de later ontdekte symfonie deest. Later in het jaar verschijnt de laatste 4cd-box met de delen 32 tot en met 35. Goed op tijd, want in 2024, viert het Heidelberg Symfonie Orkest zijn 30-jarig jubileum. Deze 4cd-box met de volumes 28 tot en met 31, verscheen op 19 januari 2024.

Joseph Haydn (1732-1809) (foto) componeerde tussen 1759 en 1795, 104 symfonieën. In Hobokens catalogus werden weliswaar nog 4 symfonieën aan de lijst toegevoegd, Hob. I/105 in B majeur, de Sinfonia Concertante voor viool, cello, hobo, fagot en orkest (1792), Hob. I/106, (1769?) waarvan slechts één beweging bekend is, Hob. I/107 in Bes majeur, beter bekend als Symfonie A (1762), en Hob. I/108 in Bes majeur, beter bekend als Symfonie B (1765). Haydn componeerde zijn eerste 25 symfonieën tussen 1759 en 1766.

In 1755 kreeg hij nl. dankzij graaf von Fürnberg, een vaste betrekking als kapelmeester aan het hof in het kasteel (foto’s) van graaf von Morzin in Lukawitz (Unter-Lukawitz of Dolní Lukavice) in Bohemen, nu Tsjechië. In 1761 werd het orkest er echter opgeheven en kwam Haydn naar Eisenstadt, bij vorst Paul II Anton Esterházy. Deze werd een jaar later door zijn broer Nikolaus I Jozef opgevolgd. Haydn zou daar tot 1790 in dienst blijven.

Nicolaus Joseph I begon in 1763 aan de uitbreiding van het slot in Eszterháza (nu, Fertöd) in klassieke stijl, inclusief een concertzaal voor 400 personen. Hierdoor kreeg het slot de bijnaam “Hongaars Versailles”. Hij stichtte verder de muziekschool in Eisenstadt en benoemde in 1766, Joseph Haydn als kapelmeester. De Esterházy’s waren grote cultuurliefhebbers die nl. over een vorstelijk orkest beschikten. Hoewel Haydn toen weinig contact had met grote muziekcentra als Wenen, verwierf hij toch faam door de vele voorname gasten die bij de vorst op bezoek kwamen.

Haydn componeerde tussen 1760 en 1790, vrijwel al zijn werken voor de familie Esterházy. Na het overlijden van Nicolaus Esterhazy in 1790 ging Haydn naar Londen. Daar componeerde hij de laatste 12 van zijn 106 symfonieën. Hij verbleef in Londen in 1791-1792 en tussen 1794-1795. De Engelsen stonden versteld van zijn nieuwe meesterwerken. Het publiek wist dat ze in de aanwezigheid waren van de grootste componist ter wereld. Mozart was nl. al overleden, en Beethoven was nog niet bekend. In 1795 keerde hij definitief terug naar Wenen, waar hij in 1809, overleed.

Het Heidelberg Symfonie Orkest heeft zich tot doel gesteld om alle symfonieën van Haydn opnemen. De Hoboken-gids telt er in totaal 107. “De volledige opname van de symfonieën laat ons toe om de ontwikkeling van Haydn over decennia heen te bekijken, toont zijn originaliteit en bovenal veel bijna nooit gespeelde composities uit zijn vroeg werk”, zegt Johannes Klumpp. Hij trok eerder de aandacht met zijn interpretaties en opnames van de werken van W.A. Mozart en geldt als een bewezen expert in de historische uitvoeringspraktijk. In het Heidelberg Symfonie Orkest heeft hij hiervoor ideale partners gevonden. “Mijn muzikale ontmoetingen met het Heidelberg Symfonie Orkest waren altijd reizen naar geluk. Idealisme, liefde voor muziek en technische perfectie worden hier gecombineerd met het verlangen naar iets heel bijzonders. Precies geschikt voor de symfonische wereld van Joseph Haydn”.

Om de dialoog met het publiek te bevorderen, maakt Johannes Klumpp regelmatig gebruik van gemodereerde concerten. Zijn muziek is duidelijk geformuleerd: hij wil ‘muziek naar het volk brengen’. Hoe goed hij dit kan heeft hij meerdere keren mogen laten zien als gastpresentator bij het SWR2 programma “Treffpunkt Klassik”. Ook zijn gedetailleerde en vermakelijke uitleg van de 15 symfonieën in het bijbehorend cd-boekje zijn absoluut de moeite waard om te lezen.

Johannes Klumpp (1980) geboren in Stuttgart, studeerde na privé-directielessen bij Manfred Schreier en Thomas Ungar, directie bij Nicolas Pasquet en Gunter Kahlert aan de Hochschule für Musik Franz Liszt in Weimar. Hij studeerde ook altviool bij Frank Strauch. In 2009 werd Klumpp chef-dirigent van het Musiktheater im Revier in Gelsenkirchen. Sinds 2013 is hij chef-dirigent van het Folkwang Kammerorchester Essen en was gastdirigent van o.a. de Düsseldorfer Symphoniker, het Tiroler Landesorchester Innsbruck, het WDR Rundfunkorchester Köln, het Russisch Filharmonisch Orkest, de Dresdner Philharmonie, het Landesjugendorchester Berlin, de Nürnberger Symphoniker en de Nordwestdeutsche Philharmonie. Klumpp is sinds 2007 dirigent van de SommerMusikAkademie Schloss Hundisburg en in 2013 werd hij samen met de pianist Rolf-Dieter Arens, ook artistiek directeur van het artistieke festival in Saksen-Anhalt.

In 2006 ontving Johannes Klumpp in Weimar, de “Franz-Liszt-prijs” en door zijn deelname aan de finaleronde van de internationale dirigeerwedstrijd in Besançon, kwam hij voor het eerst internationaal in de schijnwerpers. In 2008 won hij de eerste prijs en de speciale prijs voor begeleid dirigeren op het Duitse universiteitsconcours (Hochschulwettbewerb) “in memoriam Herbert von Karajan”. In 2010 ontving hij de Herrmann-Hildebrandt-beurs en in 2011 won hij de speciale prijs op het Duitse dirigeerconcours. In de jaren 2005-2011 werd Johannes Klumpp bekroond met het hoogste ondersteuningsniveau van het Dirigentenforum van de Duitse Muziekraad (Deutscher Musikrat). In samenwerking met het label Ars-Produktion, publiceerde hij cd’s en SA-cd’s met werken van Mozart, Hummel, Carl Maria von Weber en Ignaz Pleyel. “Northern Lights”, die in 2014 werd gepubliceerd, bevatte werk van Scandinavische componisten. Johannes Klumpp is sinds het seizoen 2013/2014 werkzaam als chef-dirigent en artistiek leider van het Folkwang Kamerorkest Essen. De focus van zijn werk hier ligt op de symfonische werken van Wolfgang Amadeus Mozart. Niet in de laatste plaats dankzij de veelgeprezen eerdere opnames van zijn symfonieën en concerten kon Johannes Klumpp de bekendheid en het profiel van het ensemble enorm vergroten. Ook hier zal de komende jaren een volledige opname van alle symfonieën ontstaan. Hij ontwerpt ook innovatieve programmaformats als onderdeel van de ExtraKlang-serie – gehouden op de Werelderfgoedlocatie Zollverein – en werkt samen met bekende persoonlijkheden zoals de acteurs Martina Gedeck en Sebastian Koch, de componist, pianist en Oscar-winnaar “Hauschka” en de wijlen publicist Roger Willemsen.

Bedwelmende speelvreugde, een buitengewone podiumpresentatie en hun opwindende en gedifferentieerde speelstijl zijn handelsmerken geworden van het Heidelberg Symfonie Orkest. Met een focus op Weense klassieke muziek en de vroege Duitse romantiek beschouwen internationale critici hen als een van de toonaangevende historisch georiënteerde orkesten van het heden. De interpretatiestijl van het orkest werd beslissend gevormd door intensieve training in de historische uitvoeringspraktijk bij Nikolaus Harnoncourt en verfijnd repetitiewerk door voormalig dirigent en orkestoprichter Thomas Fey. Zijn enthousiaste manier van musiceren zal altijd een grote inspiratiebron voor het orkest blijven. Johannes Klumpp is sinds 2020/2021 artistiek leider van het Heidelberg Symfonie Orkest.