“Franz Schmidt, The Piano Album” door Karl-Andreas Kolly, op het label Capriccio. | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Franz Schmidt was niet alleen een briljante cellist, maar ook een begenadigd pianist die vrijwel het gehele pianorepertoire beheerste. Toch had hij een soort haat-liefdeverhouding met de piano, aangezien zijn grote passie het orgel was. Dit weerhield hem er echter niet van om talloze werken alleen voor de linkerhand te schrijven, allemaal in opdracht van de eenarmige pianist Paul Wittgenstein, waaronder de Beethovenvariaties, het pianoconcert in Es groot en kwintetten.

Franz Schmidt (1874-1939), niet te verwarren met zijn tijdgenoot, de Franse componist Florent Schmitt, was ooit bekend door zijn opera “Notre Dame” (1904) naar Victor Hugo en door zijn oratorium, “Das Buch mit sieben Siegeln” (1937) naar de Openbaring of Apocalyps van Johannes. De pianist, cellist en componist Franz Schmidt, kreeg onderricht in de klavierwerken van Bach door zijn moeder, studeerde korte tijd piano bij Theodor Leschetizky, verhuisde naar Wenen, en studeerde daar compositie bij Robert Fuchs, cello bij Ferdinand Hellmesberger en theorie bij… Anton Bruckner!

Hij werd cellist bij de Weense staatsopera, waar hij tot 1914 speelde, vaak o.l.v. Mahler. Schmidt was ook een veelgevraagd kamermusicus en speelde in het door Oskar Adler opgericht strijkkwartet. In 1914 werd Schmidt professor aan de Wiener Musikakademie (de huidige Universität für Musik und darstellende Kunst Wien). In 1925, werd hij directeur van deze academie, en van 1927 tot 1931 was hij tevens de rector. Als leraar piano, cello, contrapunt en compositie leidde hij talrijke musici, dirigenten en componisten op, die later beroemd werden, onder wie de pianist Friedrich Wührer en Alfred Rosé, de zoon van Arnold Rosé, de legendarische oprichter van het “Rosé Quartet”, concertmeester van de Wiener Philharmoniker.

Naast een kwintet, één van de drie kwintetten die Franz Schmidt (1874-1939) componeerde voor enkel de linkerhand aan de piano voor Paul Wittgenstein, componeerde Schmidt een Toccata, Variaties op een thema van Beethoven en een Pianoconcerto, alle drie voor “linke Hand allein”. Daarenboven bestaat de finale van het kwintet uit dartele tot virtuoze variaties op een lieflijk thema uit het Klarinetkwintet, op. 11 uit 1901 van Josef Labor, de leraar van Paul Wittgenstein.

Schmidts productie voor piano (twee handen) omvat weliswaar slechts één werk, de melancholische Romanze, die hij in 1922 opdroeg aan zijn leraar Engels, Geoffrey Sephton. Karl-Andreas Kolly merkt op: “Het feit dat ik heb besloten drie van Franz Schmidts orgelwerken te arrangeren voor piano heeft vooral te maken met mijn grote passie voor zijn muziek. En ook een beetje met mijn hoop dat zijn orgelwerken in een pianoversie mogelijk een breder publiek zouden kunnen bereiken”.

De Zwitserse pianist, Karl-Andreas Kolly (1965), werd geboren in Chur, maar groeide op in Baden. Hij studeerde bij Hans Schicker aan de Muziekacademie in Zürich en volgde de masterclass van Karl Engel in Bern. Hij volgde masterclasses bij Mieczysław Horszowski in Luzern, nam deel aan verschillende wedstrijden, en in 1991, ontving hij de Eduard Tschumi-Musikpreis voor beste solist van het jaar. Hij speelde als solist en kamermusicus talloze concerten in heel Europa, Japan, Korea, China, Australië, en de VS, o.a. met het Tonhalle Orkest Zürich, het Basel Symfonie Orkest en het Bern Symfonie Orkest, het Slowaaks Radio Symfonie Orkest en het Orquestra Sinfonica de Barcelona. Daarnaast werkte hij veel samen met het Kamerorkest van Zürich en het Orchester Musikkollegium Winterthur. Kolly’s breed repertoire is gedocumenteerd op meer dan 90 cd’s, waaronder een Mendelssohn-programma (met D. Ashkenazy), werken van Alexander Nikolajewitsch Scriabin (met het Basel Symphony Orchester o.l.v. Armin Jordan), rariteiten zoals de pianoconcerti van Ferruccio Busoni, Glasunow, Eugen d ‘Albert en Franz Schmidt, maar ook talrijke solowerken van Chopin (alle etudes, balladen, polonaises en nocturnes), Schumann, Liszt en Bach (Goldbergvariaties, Das Wohltemperierte Clavier I + II, Suites en Partita’s). Met het “Trio Novanta” (foto) nam hij voor het label Tudor, ook alle Pianotrio’s van Brahms en het Pianotrio van César Franck op. Kolly woont in Winterthur. Hij is professor aan de Zurich University of the Arts/Zürcher Hochschule der Künste en is gastdocent in Japan en Zuid-Amerika.