Gluck, “Orfeo & Euridice”, door Jakub Józef Orliński, Fatma Said, Elsa Dreisig en Il Giardino d’Amore o.l.v. Stefan Plewniak, op het label Erato. Subliem!

Voor deze buitengewone opname van Glucks Orfeo & Euridice vond een supersterbezetting een briljant orkest en een briljante dirigent. Na zijn optredens in San Francisco en Parijs wou de contratenor, Jakub Józef Orliński zijn vertolking van Orfeo aboluut opnemen, samen met de sopranen Fatma Said als Amore en Elsa Dreisig als Euridice. De opname werd gemaakt in zijn geboortestad, Warschau onder leiding van de dynamische Stefan Plewniak, met de instrumentalisten en het koor van zijn schitterend ensemble, “Il Giardino d’Amore”. Niet te missen!

De operacomponist, Christoph Willibald (Ritter) von Gluck (1714-1787) (foto) werkte o.a. in Italië, Parijs en Wenen en was een van de belangrijkste vernieuwers van de opera als genre uit de muziekgeschiedenis. Met zijn “Orfeo ed Euridice” uit 1762, beïnvloed door het essay, “Saggio sopra L’Opera in Musica” uit 1755, van Francesco Algarotti (1712-1764) (foto), ontketende hij haast een revolutie in de operawereld. In 1776, ontbrandde zelfs een hevige strijd tussen de hervormingsgezinde Gluckisten en de Piccinnisten, aanhangers van de Italiaanse belcanto-opera van de Italiaanse componist, Niccolò Piccini (1728-1800).

Algarotti had in zijn essay nl. aangedrongen op een sterk vereenvoudigde vorm van de opera seria met meer aandacht voor het libretto, waarin het verhaal niet langer achtergesteld mocht worden aan de muziek, dans en decor. Een attaché aan de Franse ambassade, François Leblanc du Roullet, vestigde Glucks aandacht op de Franse operatraditie en bezorgde hem in 1772, een Frans libretto, “Iphigénie en Aulide”. De opera die Gluck componeerde werd door de Parijse Opera in 1774 opgevoerd, gevolgd door een sterk omgewerkte, Franse versie van zijn Orfeo onder de naam “Orphée et Eurydice”.

Gluck baseerde zich voor zijn Orfeo ed Euridice op het bekend verhaal van Orpheus uit de Griekse mythologie. Het behoorde tot het genre van de azione teatrale, opera’s met een mythologisch thema. Orfeo ed Euridice werd voor het eerst opgevoerd in oktober 1762, in het Burgtheater in Wenen. De voorstelling werd gegeven als onderdeel van de viering van de naamdag van keizer Frans I Stefan (foto) van het Heilig Roomse Rijk. De productie werd overzien door graaf Giacomo Durazzo, de choreografie werd verzorgd door Gasparo Angiolini en de decors werden ontworpen door Giovanni Maria Quaglio.

De rol van Orfeo werd in deze eerste uitvoering vertolkt door Gaetano Guadagni (foto). Een jaar later werd de opera nieuw leven ingeblazen. Daarna verdween Orfeo ed Euridice van de planken tot 1769. In de loop der jaren heeft de opera meerdere herbewerkingen ondergaan, waarbij onder andere de muziek werd aangepast en bepaalde aria’s werden toegevoegd of weggelaten. In 1770, werd een opvoering ervan gegeven in Londen, waarbij J.C. Bach, het werk bijna geheel van nieuwe muziek voorzag.

“Orfeo ed Euridice” was de eerste van Glucks opera’s waarmee hij brak met de heersende operaconventies en een nieuwe fase in de operageschiedenis inluidde. Zijn opera bevatte niet de complexe muziek en plot van de traditionele opera seria, maar maakte gebruik van een simpelere opzet. De opera wordt vandaag nog steeds terecht gezien als een van Glucks bekendste werken en een van de invloedrijkste Duitse opera’s ooit.

De in 1990 in Warschau geboren contratenor, Orliński, die door de New York Times werd geprezen voor het combineren van ‘schoonheid van toon en een ongewone eenheid van kleur en glans’, komt uit een familie waarin, naar hij zegt, ‘bijna iedereen een schilder, architect, grafisch ontwerper of beeldhouwer is”. Hij begon te zingen in koren en werd een bijzondere fan van het Brits, mannelijk vocaal ensemble “The King’s Singers”, met belangrijke contratenoren. Voor hij zijn studie aan Juilliard voltooide, volgde hij een masterdiploma in Vocal Performance aan de Fryderyk Chopin University of Music in Warschau en werd hij lid van het jonge kunstenaarsprogramma van de Poolse Nationale Opera.

Tijdens het afronden van zijn masterdiploma bij Anna Radziejewska aan de Fryderyk Chopin University of Music in Warschau, nam hij deel aan het prestigieus jonge kunstenaarsprogramma Opera Academy in Teatr Wielki-Opera Narodowa, waar hij bij Eytan Pessen en Matthias Rexroth studeerde. Orlinski behaalde zijn Graduate Diploma aan The Juilliard School en studeerde bij Edith Wiens. Jakub Józef Orliński bouwde al snel een reputatie op als een zanger van opvallende vocale schoonheid en gedurfd podiumwerk. Hij werd zowel door critici als door het publiek op de meest lovende wijze begroet.

Orliński zegevierde in meerdere vocale competities. Zo behaalde hij in 2016 de eerste plaats op de Lyndon Woodside Oratorio-Solo Competition van de Oratorio Society of New York en de tweede prijs op de Internationale Stanisław Moniuszko Vocal Competition. Op de eerste en tweede jaarlijkse International Early Music Vocal Competitions in Polen, ontving hij respectievelijk de “Speciale Vermelding” en de “Speciale Prijs”. Hij won tevens de eerste prijs op de Zangwedstrijd van Rudolf Petrák in Slowakije, de derde plaats op de debuutwedstrijd in Igersheim in Duitsland, speciale vermelding op de achtste, jaarlijkse wedstrijd Mazovian Golden Voices in Polen, en derde plaats bij Le Grand Prix de l’Opera in Boekarest.

Stefan Plewniak is een fenomenale, Poolse violist en een dirigent. Hij is de oprichter en muzikaal leider van het Il Giardino d´Amore-orkest in Wenen/Krakau en Cappella dell Ospedale della Pietà Venezia. In 2016 richtte hij het FeelHarmony Symphony Orchestra op. Plewniak is ook de oprichter van het exclusief cd-label Ëvoe Records, dat aandacht en erkenning kreeg van internationale prestigieuze tijdschriften en radiostations. Als dirigent en violist verwierf hij de reputatie van “Paganini van de barokviool”, “meester van emotionele chemie”, “een orkaan op het podium”. In 2019 dirigeerde Plewniak ook Glucks “Orfeo ed Euridice” voor Warsaw Chamber Opera en Mozarts “Zauberflöte” in Oslo.

In 2017-2018 werd Plewniak uitgenodigd om Rameau’s “Naïs” te dirigeren, inclusief twee semi-geënsceneerde uitvoeringen voor het 25ste Opera Nova Festival en de Nationale Philharmonie in Warschau. Hij werd ook uitgenodigd om in Oslo drie symfonische en oratoriumprogramma’s uit te voeren, waaronder Mozarts Requiem met het jongenskoor, Sølvguttene. Hij gaf ook solorecitals tijdens het Actus Humanus-festival in Gdansk. Hij bracht ook twee cd’s uit, “The Heart of Europe” met Poolse muziek, en gaf een promotietour in de VS met concerten en masterclasses in Chicago, NYC en San Diego CA.

In 2015-2016 debuteerde Plewniak als dirigent en solist in Carnegie Hall en in het Mozarteum. Hij dirigeerde ook Rameau’s “Les Indes Galantes” en een balletproductie met de drie balletten van Tsjaikofski. Daarnaast bracht hij ook “Amor Sacro Amor Profano” en “Cantates et Petits Macarons” uit. In de voorgaande jaren gaf hij concerten op grote Festivals en in concertzalen in Europa en nam hij cd’s op met grote musici als Jordi Savall & Le Concert de Nations, William Christie & Les Arts Florissants en vele anderen. Stefan Plewniak ontving zijn muzikale opleiding aan de conservatoria in Krakau, Praag, Maastricht en Parijs.

Gluck Orfeo & Euridice Jakub Józef Orliński Fatma Said Elsa Dreisig Il Giardino d’Amore Stefan Plewniak cd Erato 5054197897573