De Duitse uitgeverij “Königshausen & Neumann” gaf verzamelde essays uit rond een project over diverse aspecten van de culturele globalisering van Wagners opera’s en drama’s.
Het boek bevat bijzonder interessante, in het Engels geschreven essays van specialisten als onderdeel van het project “WagnerWorldWide 2013”. Onder leiding van Anno Mungen, directeur van het “Forschungsinstitut für Musiktheater” van de Universiteit van Bayreuth, omvatte het project een reeks hoorcolleges in de herfst en winter 2011-12 en twee internationale conferenties aan de Universiteit van South-Carolina (USA) in januari 2013, en in Schloss Thurnau (Oberfranken) in december 2013. Het prestigieus “Forschungsinstitut für Musiktheater” werd in 1976 in het leven geroepen door Pierre Boulez, Carl Dahlhaus, Werner Egk, August Everding en Wolfgang Wagner.
“WagnerWorldWide 2013” onderzocht de huidige betekenis van het Wagner-fenomeen door middel van thema’s die sociale, politieke, ideologische en esthetische aspecten van de 19de– en 21ste eeuw met elkaar verbinden, Milieu & Natuur, Geslacht & Seksualiteit, Media & Film, Geschiedenis & Nationalisme, Globalisering & Markten. Naast afzonderlijk onderzoek streefde het project naar het leggen van verbanden tussen de thema’s.
In het eerste hoofdstuk “Geschiedenis en nationalisme”, schrijven de auteurs over Wagners Parsifal als Kunst en Ideologie 1882-1933, Bayreuth en Karl Ritters propagandafilm (“Vorbehaltsfilm”) “Stukas” uit 1941, de opvoeringen van Wagner in de oorlogstijd in Tokio en “Die Meistersinger” in New York tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de film “Stukas” herstelt een vliegenier nl. zijn wil om te vechten wanneer hij “Siegfrieds Rijntocht” hoort tijdens een uitvoering van Wagners “Götterdämmerung” in Bayreuth.
In het opvallend hoofdstuk “Natuur en Milieu” gaat het over Wagners Ring als eco-parabel, Luigi Nono’s analytische opmerkingen over “Tristan und Isolde” en de manifestatie van de natuur in Wagners muziek, en de regie door Francesca Zambello (°1956) van de “Ring” in San Francisco en de Washington National Opera. Het hoofdstuk “Geslacht en Sexualiteit” behandelt dan weer thema’s als “De opbouw van mannelijkheid” bij Wagner en hoe de sopraan Wilhelmine Schröder-Devrient (1804-1860), Wagners Venus werd. Deze Hamburgse sopraan die in Dresden carrière maakte, zong de rollen van Adriano (“Rienzi”), Senta (“Der fliegende Holländer”) en Venus (‘Tannhäuser”) tijdens de premières. Wagner loofde haar uitvoerig in zijn essay “Über Schauspieler und Sänger” (1872).
In “Film en Media” lezen we over de Ringcyclus van Andreas Kriegenburg (°1963), Saar Magals “Hacking Wagner”, Wagner, Propaganda en Amerikaanse industriële films uit de jaren 1930 en 1940, Patrice Chéreau en de analytische dialoog tussen muziek, theater en video.
De auteurs zijn allen specialisten. Anno Mungen (°1961), de auteur van een “Wagner-Lexikon”, is sinds 2006/07 de directeur van het onderzoeksinstituut voor muziektheater van Schloss Thurnau en houder van de Leerstoel Theaterwetenschap met speciale aandacht voor het muziektheater, aan de Universiteit van Bayreuth. Nicholas Vazsonyi is Jesse Chapman’s Alcorn Memorial Professor Buitenlandse Talen en Professor Duits en Vergelijkende Literatuur aan de Universiteit van South Carolina. Julie Hubbert is universitair hoofddocente aan de Universiteit van South Carolina aan zowel de Film- en Media Studies-afdeling als aan de School of Music. Haar specialisatiegebieden zijn filmmuziek, Amerikaanse muziek en 19e en 20e -eeuwse Muziek. Ivana Rentsch is professor aan het Instituut voor Historische Muziekwetenschappen aan de Universiteit van Hamburg. Anselm Gerhard is hoogleraar Musicologie en directeur van het Instituut voor Muziekwetenschappen van de Universiteit van Bern en Arne Stollberg is adjunct-professor van de Zwitserse National Science Foundation van de Universiteit van Basel. Warm aanbevolen.
Anno Mungen Nicholas Vazsonyi Julie Hubbert Ivana Rentsch Arne Stollberg (Hrsg.) Music Theater as Global Culture. Wagner`s Legacy Today. Thurnauer Schriften zum Musiktheater Bd. 25. Engels 464 bladz. geïllustreerd Uitg. Königshausen & Neumann ISBN 978-3-8260-5430-3