Op haar tweede cd, ‘Visions’, presenteert Nino Gvetadze pianowerken van het begin van de 20ste eeuw van de Engelse componist Cyril Scott. De cd bevat een verzameling stukken die de luisteraar een glimp geven van de sfeervolle, rijke, mooie, tedere en meditatieve wereld van de pianomuziek van deze onbekende maar opvallende componist. De cd verschijnt op 5 november.

De Georgische pianiste Nino Gvetadze is geboren en getogen in Tbilisi en leidt een internationale carrière als soliste en kamermusicus. Haar uitvoeringen zijn geprezen door vele critici in heel Europa en Azië. Nino ontving verschillende prijzen. De belangrijkste waren de Tweede Prijs, Persprijs en Publieksprijs op de Internationale Franz Liszt Piano Wedstrijd in 2008 en ze werd de winnares van de prestigieuze Borletti-Buitoni Trust Award in 2010. Sinds 2019 is Nino Gvetadze artistiek leider van het Naarden International Piano Festival. Nino Gvetadze concerteerde met uitstekende dirigenten als Michel Plasson, Yannick Nezet-Seguin, Michel Tabachnik, John Axelrod en Jaap van Zweden en speelde samen met orkesten zoals de Rotterdam, Residentie-Den Haag, Brussel, Espoo-Helsinki, Warschau, Seoul en Netherlands Philharmonic, Bergische en de Rheinische Philharmonie, Munchner Symphoniker. Ze toerde met het Mahler Chamber Orchestra, Kammerakademie Potsdam, Camerata RCO en Amsterdam Sinfonietta.

Cyril (Meir) Scott (1879 -1970) was zowel componist, auteur als dichter. Hij werd geboren als zoon van Henry Scott en Mary Scott–Griffiths. Hij, een schipper, geïnteresseerd in Grieks en Hebreeuws en zij, een amateurpianiste, zorgden als eersten voor Cyrils ontwikkeling. Net als veel beginnende Britse componisten in die tijd vond zijn opleiding plaats in Duitsland, meer bepaald aan het Dr. Hoch’s Konservatorium in Frankfurt am Main, waar hij vanaf zijn twaalfde pianoles volgde. Scott behoorde vanaf dat moment dan ook tot de “Frankfurt Group”, waar ook zijn vriend Percy Grainger toe behoorde.

De Frankfurt Group, ook wel de Frankfurt Gang of de Frankfurt Five genoemd, was een groep Engelstalige componisten en vrienden, die eind 1890 compositie studeerde bij Iwan Knorr aan het Hoch Conservatorium (foto) in Frankfurt am Main. De groep omvatte Balfour Gardiner, Roger Quilter, Norman O’Neill en Cyril Scott, en Percy Grainger, die weliswaar in Australië werd geboren, maar die zich tussen 1901 en 1914 als componist in Engeland vestigde voor hij naar de Verenigde Staten verhuisde. Hoewel ze niet tegelijkertijd in Frankfurt studeerden, bleven ze allen vanaf hun studententijd goede vrienden.

Iwan Knorr (1853-1916), hoewel in Duitsland geboren, werd sterk beïnvloed door Russische muziek en was een voorstander van het bevorderen van de individualiteit van zijn leerlingen. De Frankfurt-Group was meer verenigd door vriendschap en hun non-conformiteit dan door een gemeenschappelijk doel, hoewel ze samen een hekel hadden aan Beethoven, en een weerstand boden tegen het muzikaal nationalisme van de zelfbenoemde Engelse, muzikale Renaissance van Hubert Parry en Charles Villiers Stanford, en van de latere Engelse Pastorale School van Ralph Vaughan Williams en Gustav Holst. De groep onderscheidde zich door rebellie, en door in het buitenland te studeren stonden ze los van het conservatief, Engels muziek establishment.

Grainger beschreef de groep als pre-Rafaëlistische componisten, met het argument dat ze zich muzikaal onderscheidden van andere Britse componisten door “een buitensporige emotionaliteit, met name een tragische of sentimentele of weemoedige of pathetische emotionaliteit”, bereikt door een focus op akkoorden in plaats van op muzikale architectuur of op de zogenaamde echt Engelse kwaliteiten van grandeur, hoop en glorie. Het meest opstandig waren Grainger en Scott, wiens muziek vaak de grenzen van geaccepteerde muzikale conventie overschreed. Scotts werk gaf een tijdlang het gebruik van maatsoorten en tempo aanduidingen op, terwijl hij dissonante harmonieën en een zeer individuele orkestratie voorschreef.

Vanaf 1895 tot 1898 was Scott opnieuw in Frankfurt, waar hij kennis maakte met Stefan George en aan wie hij zijn eerste symfonie opdroeg. Eenmaal terug in Engeland vestigde Scott zich in Liverpool. Hij gaf er concerten en gaf les en even later bereikte zijn faam ook Londen. In 1913 nodigde Alma Mahler hem zelfs uit voor een paar concerten naar Wenen. Hij heeft ongeveer 400 werken op zijn naam staan, verdeeld over allerlei genres. Het platenlabel Chandos heeft zijn symfoniecyclus uitgegeven. Veel van zijn werk wacht echter nog op een opname. Naast muziek schreef Scott ook boeken en gedichten en was hij geïnteresseerd in occultisme, geloof, wetenschap, filosofie, gezondheid en voedsel, met name in vegetarisme. In 1914, na een lezing te hebben bijgewoond van de feministe, socialiste, publiciste, vrijmetselaarster en theosofe, Annie Besant (1847-1933) (foto), werd Scott lid van de Theosofische Vereniging en publiceerde een aantal werken over zijn eigen ervaringen met de Meesters of Mahatma’s, waarop de theosofie aanspraak maakt.

Op de cd staan Berceuse, Columbine, Op. 47 No. 2, Intermezzo op.67/3 (1910) (W161), Lotus Land, Op. 47 No. 1 (W183), Morning Song (from the Jungle Book), Over the Prairie (1911) (W233), Poems, Sphinx, Op. 63 (W348), Summerland op.54 (1907) (W361), Three Little Waltzes op.58 (W178) (1906), Two Pierrot Pieces, Op. 35 en Water Wagtail op.71 no.3 (W414).

Nino Gvetadze: “Vele jaren geleden, toen ik aan het Tbilisi-conservatorium in Georgië studeerde, had ik het voorrecht om een studente te zijn van een prominente Georgische componist, pianist en pedagoog, Nodar Gabunia. Hij was een heel speciale, ik zou zeggen, buitengewoon begaafd persoon, op veel verschillende manieren. Elk jaar bood hij aan zijn studenten een speciaal concert aan dat altijd een zeer interessant en intrigerend thema had. Op een van die avonden, deze keer onder de naam ‘Debussy en zijn tijdgenoten’, raadde hij mij aan om “Lotus Land” van Cyril Scott te spelen, het stuk dat me vanaf de eerste maten betoverde. Cyril Scott was vóór de Eerste Wereldoorlog een sleutelfiguur bij het helpen van Groot-Brittannië om te breken met muzikaal conservatisme en de heersende Duitse invloeden. De cd begint met een berceuse en leidt ons door een nacht vol kleurrijke Visions, een nacht gevolgd door “Morning Song” en de wijze en dromerige epiloog “Over the Prairie”. Er is zoveel meer te ontdekken over deze enigmatische componist: een oceaan van werken die hij heeft achtergelaten. Ik hoop dat deze cd de interesse zal wekken en de luisteraars en musici ertoe zal aanzetten om meer te zoeken”.

Een ode aan een vandaag miskend componist door de Georgisch-Nederlandse pianiste Nino Gvetadze, die deze fascinerende werken met haar liefdevol en bescheiden spel, een fluweelzachte glans geeft. Een bijzonder mooie cd, een heuse ontdekking. Warm aanbevolen.

Cyril Scott Visions Piano works Nino Gvetadze cd Challenge Classics CC72819