“Rosanne Philippens plays Haydn & Stravinsky with The Vondel Strings”, op het label Channel Classics. Heerlijk!

De violiste, Rosanne Philippens is met een gloednieuw ‘all-star’ ensemble dat zij zelf samenstelde, én soliste én dirigente. Op de cd staan de Vioolconcerti Nrs. 1 in C & 4 in G van Joseph Haydn en Le Baiser de la Fée – Divertimento (arr. van James Ledger voor viool & orkest) van Igor Stravinsky. De cd verschijnt op vrijdag 24 september.Joseph Haydn componeerde tussen 1760 en 1770, vier Vioolconcerti. Eén van die vier concerti, door Van Hoboken gecatalogiseerd als VIIa 2, is echter verloren gegaan. Hoewel elke violist vroeg of laat wel eens in contact komt met de vioolconcerti van Joseph Haydn, is dit onderdeel van zijn oeuvre bij het publiek nog steeds te weinig bekend. Na het overlijden van Haydn in 1809, werden zijn Vioolconcerti eerder aanzien als studiemateriaal dan wel als geschikte concertstukken. Wellicht was dit ook te wijten aan de afwezigheid van een bepaalde extraverte uitstraling en virtuositeit. Nochtans was Haydn in zijn vioolconcerti op zijn best, gekenmerkt door eenvoud, elegantie en een overvloed aan charme. De transparantie van deze werken en de uitdrukkelijke afwezigheid van de in een concerto voor de hand liggende virtuositeit, maken de uitdaging uit voor de solist(e).In 1755 kreeg Haydn een vaste betrekking als kapelmeester aan het hof van graaf von Morzin in “Lukawetz” (vandaag het Tsjechische “Lukavec”). In 1761 werd het orkest opgeheven en kwam Haydn naar Eisenstadt, (in het huidige, Oostenrijkse Burgenland), in dienst van vorst Paul II Anton Esterházy. Die werd een jaar later door zijn broer Nicolaas I Jozef opgevolgd. Haydn zou tot 1790 aan het orkest in het Paleis Esterházy verbonden blijven. De Vioolconcerti werden gecomponeerd ten tijde van vorst Nicolaas I Jozef Esterházy van Galántha (1714-1790), vermoedelijk voor de solo violist/concertmeester van het hof orkest van dat moment, Luigi Tomasini. Haydn componeerde in de typische, galante sfeer van de hoofse muziek van de 18de eeuw. Nicolaas Jozef begon in 1763 aan de verbouwing van het slot te Eszterháza (nu Fertöd) in klassieke stijl, met o.a. een concertzaal voor wel 400 personen. Het prachtig slot kreeg de bijnaam “Hongaars Versailles”. Nicolaas Jozef stichtte ook de muziekschool in Eisenstadt en nam in 1766 als opvolger van Gregor Joseph Werner, Joseph Haydn in dienst als kapelmeester.De Italiaanse violist en componist Luigi Tomasini (1741-1808) uit Pesaro, werd in 1757 door Paul II Anton, Prins Esterházy, aangenomen als dienaar. Hij kreeg een muzikale vorming en werd violist in het orkest van de prins aan zijn hof in Eisenstadt. Joseph Haydn werd in 1761 de dirigent van het orkest en Tomasini werd de concertmeester. Nikolaus overleed in 1790 en werd opgevolgd door zijn zoon, prins Anton, die minder geïnteresseerd was in muziek. Tomasini ontving een pensioen en nam de kans om op tournee te gaan. Toen Nikolaus II in 1794 zijn vader Anton opvolgde, herleefde het orkest. In 1802 kreeg Tomasini de leiding van de “Fürstlichen Kammermusik” van Nikolaus II. Tomasini trouwde met Josepha Vogl, en ze kregen twaalf kinderen. Vier van hen werden hofmusici in Esterházy.“Le Baiser de la fée” (“The Fairy’s Kiss”), een ballet in één bedrijf en vier scènes, werd gecomponeerd in 1927 en herzien in 1950 voor George Balanchine en het New York City Ballet. Gebaseerd op het verhaal “Isjomfruen” (“De ijsjonkvrouw”) uit 1861, van Hans Christian Andersen, was het werk een eerbetoon aan Pjotr Iljitsj Tsjaikofski , ter gelegenheid van de 35ste verjaardag van zijn overlijden. Stravinsky verwerkte trouwens in zijn partituur, verschillende melodieën uit vroege pianostukken (de Humoreske uit Nocturne en Humoreske, op. 10 (1871) en liederen van Tsjaikofski. Het ballet, gecomponeerd in opdracht van Ida Rubinstein, werd gechoreografeerd door Bronislava Nijinska en ging op 27 november 1928 in première in Parijs. In 1937 maakte Balanchine een avondvullend ballet voor zijn American Ballet , dat op 27 april in première ging in het Old Metropolitan Opera House, New York City. Zijn 1950-versie ging in première op 28 november in het City Center of Music and Drama, New York, toen het werd gepresenteerd onder de Engelse vertaling van de titel, “The Fairy’s Kiss”. In 1960 choreografeerde Kenneth MacMillan zijn eigen versie voor The Royal Ballet. Het Divertimento van Le Baiser de la fée is een concertsuite voor orkest gebaseerd op muziek uit het ballet. Stravinsky arrangeerde het in samenwerking met Samuel Dushkin in 1934 en herwerkte het in 1949. Ontdek het hier in een arrangement van de Australische componist, James Ledger (°1966), hoofddocent compositie aan het Conservatorium of Music van de University of Western Australia, en hoofd van Orchestral Composition. Ledger kreeg voor het eerst bekendheid in 1996, met zijn eerste orkestcompositie Indian Pacific, die nog steeds regelmatig wordt uitgevoerd in Australië. Hij is ook bekend van zijn composities Devils in the Underground voor solotrompet, het Vioolconcerto Golden Years, Chronicles voor orkest, War Music voor koor & orkest en de liedcyclus Conversations with Ghosts in samenwerking met Paul Kelly, waarmee hij een ARIA- award won. Van 2007 tot 2009 was hij composer-in-residence van het West Australian Symphony Orchestra en in 2011 werd hij benoemd tot composer-in-residence van de Australian National Academy of Music. In 2019 won Ledger de ARIA Award voor Best Classical Album voor Thirteen Ways to Look at Birds, een andere samenwerking met Paul Kelly. Het jaar daarna behaalde hij een doctoraat in de muziek aan de University of Western Australia. Zijn Altvioolconcerto, in première gespeeld door Brett Dean en het West Australian Symphony Orchestra, won de APRA AMCOS Art Music-prijs in de categorie “Work of the Year – Large Ensemble”.Rosanne Philippens (foto) koesterde al jaren de droom om Vioolconcerti van Joseph Haydn en Le Baiser de la Fée van Igor Stravinsky in de versie voor viool en orkest op te nemen. Tijdens de tweede lockdown is deze droom werkelijkheid geworden. Het ensemble, “The Vondel Strings”, is overigens ‘dankzij’ de pandemie ontstaan. Want waarom zou Rosanne Philippens wachten op een bestaand orkest, als haar favoriete kamermusici en solisten allemaal thuiszaten? Onder andere celliste Lidy Blijdorp, altvioliste Hannah Strijbos, violist Tim Brackman, klavecinist David Jansen en de contrabassiste, Ying Lai Green omarmden het idee meteen en hebben in januari 2021, samen met nog tien andere fantastische musici, de cd voor Channel Classics opgenomen. De naam van het ensemble is een eerbetoon aan ‘De Vondel’, het huis aan de Vondelstraat waar Vera Beths woont. Tot voor kort samen met Anner Bijlsma. Vera Beths is dan ook de ‘beschermvrouwe’ van The Vondel Strings.

“Bij een play & direct voel ik me als een vis in het water”, vertelt Rosanne Philippens. “Het is de combinatie van een uitdagende solopartij, het directe samenspel met het orkest, en zo de uitdaging bij alle musici om initiatief te nemen. Haydn en Stravinsky heb ik vaker in combinatie bij concerten gespeeld. Hoewel je ze op het eerste gezicht misschien niet zo snel met elkaar zou koppelen, vind ik dat ze een mooi duo vormen. Waar dat ‘m in zit? Misschien de onbevangenheid van de muziek. De lichtvoetigheid. De intelligentie die erachter zit. En de humor, die je vooral in alle laatste deeltjes goed hoort.” (…)“Graag wil ik dit album opdragen aan Coosje Wijzenbeek” (foto) (in maart overleden), zo vertelt ze nog. Zij heeft het ensemble zien ontstaan en was ‘apetrots’ maar kan helaas de release van dit album niet meer meemaken. Zij was het die me herinnerde aan de schoonheid van de Haydn concerten en me aanmoedigde er minstens twee op te nemen.”Rosanne Philippens (°1986) begon op driejarige leeftijd met viool spelen. Ze studeerde bij Coosje Wijzenbeek, Vera Beths en Ulf Wallin. Nog vóór haar eindexamen won zij in 2008 de Kersjesprijs, elk jaar toegekend aan jong talent door het Anton Kersjesfonds. In juni 2009 behaalde ze aan het Koninklijk Conservatorium (Den Haag) haar diploma summa cum laude. Voor dit examen kreeg zij ook de DebmanPrijs, toegekend voor het beste vioolexamen. In datzelfde jaar won zij het Nationaal Vioolconcours Oskar Back. In 2014 besloot ze haar masterstudie aan de Hochschule für Musik “Hanns Eisler“ Berlijn bij Ulf Wallin met de hoogst mogelijke cijfers. In maart 2014 maakte Philippens haar concertdebuut met The Rotterdam Philharmonic Strings onder leiding van Yannick Nézet-Séguin. Ze bespeelt de Barrere Stradivarius-viool uit 1727, die Janine Jansen 15 jaar bespeelde.Rosanne Philippens plays Haydn & Stravinsky with The Vondel Strings cd Channel Classics CCS43921