Paul Schnabel, “Anders gekeken, Het beste en het boeiendste uit de Hollandse schilderkunst van de Gouden Eeuw”, een prachtuitgave van Waanders Uitgevers, Zwolle.

De canon van de schilderkunst van de 17de eeuw is al meer dan een eeuw oud en sluit nog maar beperkt aan bij de smaak van de 21ste eeuw. Dit boek laat aan de hand van wel 200 illustraties, zien hoe de smaak zich gedurende vier eeuwen heeft ontwikkeld, welke veranderingen daarin zijn opgetreden, en welke opvattingen en omstandigheden daaraan ten grondslag lagen.De Hollandse Gouden eeuw was rijk aan historiestukken naar Italiaanse voorbeelden, unieke portretten, zowel individuele als groepsportretten, bv. schuttersstukken, heerlijk mooie landschappen (o.a. winterlandschappen), stadsgezichten en zeegezichten. Wetenschappers poseerden vaak gezeten tussen hun instrumentarium en studieobjecten en bestuursraden zagen zich graag afgebeeld rond een tafel. Daarnaast waren er innemende stillevens, vaak als allegorische voorstellingen, alledaagse taferelen als illustraties van oude spreekwoorden en gezegden met een moralistische boodschap, en intieme genrestukken. Vooral stillevens boden een schilder de gelegenheid om zijn kundigheid te etaleren in detail met realistische lichteffecten afbeelden van texturen en oppervlakken. Allerlei soorten drank en etenswaar, uitgestald op een tafel, zilveren bestek, fijn tafellinnen dat in plooien afhing, vormden daarbij een uitdaging voor fijnschilders.In totaal wordt in dit prachtboek het werk van ongeveer 300 schilders besproken, ruim 60 daarvan vormen de canon van belangrijkste schilders van de 17de eeuw, Rembrandt en Jan Steen als de meest veelzijdigen, Bartholomeus van der Helst en Frans Hals als de belangrijkste portretspecialisten, Johannes Vermeer en Gabriël Metsu als de grootste genreschilders, Caesar van Everdingen als classicist, Adriaen van der Werff als academist, en Hendrick Terbrugghen en Gerard van Honthorst als Caravaggisten. Dit boek laat zien hoe de smaak zich gedurende vier eeuwen heeft ontwikkeld. De auteur kijkt naar de kunstproductie uit die tijd met het oog van een socioloog. Dat levert net een andere blik op, meent hij. ‘Ik kijk kunsthistorisch, maar ook naar verandering in receptie en smaak, naar voorkeursonderwerpen en verzamelgedrag’.De Nederlandse socioloog, Paul Schnabel (°1948), uit Bergen op Zoom, een voormalig Eerste Kamerlid voor D66, was hoogleraar Sociale wetenschappen in Utrecht. Van 1998 tot 2013, was hij directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), van 2013 tot 2015, kroonlid van de Sociaal-Economische Raad, en columnist bij NRC en Het Financieele Dagblad.Paul Schnabel Anders gekeken, Het beste en het boeiendste uit de Hollandse schilderkunst van de Gouden Eeuw 400 bladz. geïllustreerd uitg. Waanders ISBN 9789462623408