.
Archief Gent organiseert in samenwerking met Lies Van de Vijver (Universiteit Gent en Oxford Brookes University) en Roel Vande Winkel (KU Leuven en LUCA School of Arts), nog tot 29 oktober 2021, de tentoonstelling, “Filmaffiches voor Gentse cinema’s, 1938-1961” in Bibliotheek De Krook. Voor deze tentoonstelling werden meer dan 150 iconische filmaffiches geselecteerd en op ware grootte gereproduceerd. Lies Van de Vijver, Guy Dupont en Roel Vande Winkel schreven daarbij samen een prachtig naslagwerk over de filmcultuur, filmzalen en filmaffiches in Gent tijdens de ‘gouden jaren’ van de cinema.
Tijdens de jaren dertig, veertig en vijftig bloeide de Belgische cinemacultuur niet alleen in steden als Brussel en Antwerpen, waar de filmdistributeurs en de drukkerijen van filmaffiches waren gevestigd. Als het op filmbeleving aankwam, was ook Gent een filmstad van formaat. Het meest tot de verbeelding spreekt de enorme collectie van ruim negenduizend, vooral Belgische filmaffiches, afkomstig uit het archief van de stedelijke politie en bewaard in Archief Gent. Dat is te danken aan een reglement uit 1856. 
Wie in Gent een affiche aanplakte, moest nl. een bewijsexemplaar deponeren op het centraal politiebureau aan de Poeljemarkt. Daar kreeg de affiche een datumstempel, een volgnummer en een plaatsje in een register. Deze praktijk duurde tot 1961. Later werd de hele collectie overgedragen aan het stadsarchief. Het gaat om 25.000 affiches uit de periodes 1881-1910 en 1938-1961. Voor de tussenliggende periode 1911-1937 zijn geen affiches bewaard. Het gaat voornamelijk om aankondigingen van openbare verkopingen, theater- en operavoorstellingen, sportwedstrijden en dus ook filmvertoningen.
Zeldzame foto’s, bouwplannen, filmprogrammaties, archiefdocumenten en interviews met de cinemabezoekers van toen vervolledigen het beeld van de meer dan dertig bioscopen die Gent toen rijk was, van de luxueuze filmtheaters in het stadscentrum tot de bescheiden cinemazalen in de wijken. Voor de Belgische filmaffiches deden de drukkers een beroep op tekenaars en typografen om het promomateriaal van de filmdistributeurs naar een lokale context te vertalen. Dat gebeurde ook in andere landen, maar de Belgische filmposters waren superieur van kwaliteit.
De Belgische graficus en popartkunstenaar Guy Peellaert (1934-2008) bv., die internationaal befaamd was om zijn fotorealistische portretten, maakte begin jaren ’70, werk voor platenhoezen van o.a. David Bowie (“Diamond Dogs”) en The Rolling Stones (“It’s Only Rock ’n Roll”). Daarnaast ontwierp hij ook de filmaffiches voor “Taxi Driver” van Martin Scorsese en voor “Paris, Texas” van Wim Wenders.
De collectie telt maar liefst 9.000 filmaffiches. Van 2018 tot 2021, werd deze collectie door een team van vrijwilligers, stagiairs en archiefmedewerkers van Archief Gent onder leiding van de collectiebeheerder, Guy Dupont, passend verpakt, geïnventariseerd, beschreven en gedigitaliseerd op de A0-scanner in eigen huis. 8500 filmaffiches zijn nu al digitaal toegankelijk.
De tentoonstelling zoomt ook in op het rijk, Gents cinemalandschap tijdens de gouden jaren dertig, veertig en vijftig. Van luxueuze filmpaleizen tot bescheiden buurtcinema’s. In de filmhoek kan u de documentaire “Entracte” (1995) van Patrick Schlich over de verdwenen Gentse bioscopen bekijken of de reportage van VRT-producer Rik Stallaerts uit 1996, over de tekenaars van Belgische filmaffiches. In een ‘straat’ met kijkkasten zijn ook enkele originele filmaffiches te zien, naast een boeiende selectie van ander origineel publiciteitsmateriaal, afkomstig uit privécollecties, zoals affichettes of miniatuuraffiches, plooifolders en filmmagazines. Eén van de blikvangers is een maquette van de Capitool, het paradepaardje van de Gentse cinema’s. Winkeliers konden die in hun uitstalraam zetten en elke week een nieuwe calicot of geveltekening van de film die speelde, voor de gevel schuiven.
Het boek is onderverdeeld in “Filmcultuur”, “Filmzalen” en “Filmaffiches”. In het eerste deel bespreken de auteurs 124 jaar Gentse cinema, (van de eerste cinema’s in 1909, tot de crisis in de bioscoopsector begin jaren ’60), de Gentse filmvoorstellingen tijden de Duitse bezetting, de gouden jaren van de Gentse cinema (1945-1961), en de verschillende aspecten, ook de drukkers en de tekenaars, van de Belgische filmaffiches voor de Gentse cinema’s in de periode 1938-1961, uit het Gents politiearchief. In het tweede deel ontdekt u de magnifieke, Gentse filmzalen van weleer, o.a. Capitole, Carillon-Savoy, Rex, Royal, Cameo, Forum, Lido Palace en Agora Palace. Het prachtig geïllustreerd, derde deel gaat over de affiches van zowel epische-, misdaad- als avonturenfilms, Westerns en oorlogsfilms, horror en sciencefiction, musicals, “pikante films” en de animatiefilm. Het boek is rijkelijk geïllustreerd met foto’s, bouwplannen en filmaffiches uit de collectie van Archief Gent, maar ook met uniek beeldmateriaal uit privécollecties. Schitterend!
Op 14 oktober 2021, tijdens Film Fest Gent, stelt Archief Gent het boek voor. De boekvoorstelling vindt plaats tijdens een FFG Talkie met Patrick Duynslaegher en de auteurs om 13 uur in het Film Fest Café (op parking Kinepolis). De toegang is gratis en iedereen is welkom. Nog op 14 oktober organiseert Bibliotheek De Krook een Gentlezing met coauteur en filmonderzoeker Lies Vande Vijver over de Gentse bioscopen in de jaren vijftig aan de hand van de unieke collectie filmaffiches van Archief Gent. De lezing vindt live plaats om 19.30 uur in de Blauwe Zaal in De Krook, maar kan ook online gevolgd worden.
Lies Van de Vijver is verbonden aan de Universiteit Gent en Oxford Brookes University. Ze doet onderzoek naar de geschiedenis van de cinema’s, filmprogrammering en bioscoopervaringen in Gent en Europa.
Guy Dupont is collectiebeheerder bij Archief Gent. Hij leidt het project voor de conservering, de digitalisering, het onderzoek en de ontsluiting van de collectie filmaffiches (1938-1961), wellicht de grootste collectie van Belgische filmaffiches uit die periode.
Roel Vande Winkel is verbonden aan de KU Leuven en aan luca School of Arts. Hij verricht sinds ruim twintig jaar media historisch onderzoek en werkt aan een boek over de geschiedenis van de Belgische filmwereld tijdens de Duitse bezetting (1940-1944).
Lies Van de Vijver, Guy Dupont en Roel Vande Winkel Gent Filmstad Cinema’s en filmaffiches, 1938-1961 geïllustreerd 268 bladz. uitg. Houtekiet ISBN 9789089249944