Heinrich von Kleist, “Echt gebeurd is geen excuus, Berlijnse anekdotes, vertaald door Jan Sietsma”, een bijzondere uitgave van Van Oorschot.

In deze bundel zijn 43 berichten, anekdoten en verhalen bijeengebracht die Kleist oorspronkelijk schreef voor de Berliner Abendblätter, de krant die hij in 1810, zelf oprichtte, en uitgegeven werd door Julius Eduard Hitzig. Verschillende literaire teksten van Kleist verschenen voor het eerst in het Berliner Abendblätter, zoals de “Anekdote aus dem letzten preußischen Kriege”, “Das Bettelweib von Locarno” en zijn vertelling, “Über das Marionettentheater”.

De toneelschrijver, verhalenverteller, dichter en publicist, Heinrich von Kleist, werd in 1777, geboren in Frankfurt an der Oder. Tot zijn bekendste werken behoren de drama’s “Der zerbrochne Krug” (1811) en “Penthesilea” (1808) en vertellingen (Erzählungen) als “Die Marquise von O…” (1808) en “Das Erdbeben in Chili” (1807). In november 1811, pleegde hij samen met de ongeneeslijk zieke, met Louis Vogel gehuwde, Henriette Vogel, geb. Kleber, zelfmoord aan Stolper Loch, nu de Kleiner Wannsee, ten zuiden van Berlin/Steglitz-Zehlendorf. In dat jaar had hij twee boeken met Erzählungen gepubliceerd, met vele van zijn beroemdste werken, waaronder “Michael Kohlhaas”, “Die Marquise von O…”, “Die Verlobung in St. Domingo” en “Das Erdbeben in Chili”.

Aan de vertaling lag “Heinrich von Kleist, Sämtliche Erzählungen, Anekdoten, Gedichte, Schriften” (red. K. Müller-Salget), Frankfurt am Main: Deutscher Klassiker Verlag (2018) ten grondslag. Die uitgave is identiek aan het derde deel van de Sämtliche Werke und Briefe in vier Bänden, Frankfurt am Main: Deutscher Klassiker Verlag (1988-1991). Naast de verhalen bevat deze bundel de kleinere prozateksten, de opdrachten en albumpagina’s en de gedichten, de grotere politieke geschriften en de geschriften over filosofie en kunst, en tot slot de diverse kleinere bijdragen in het Berliner Abendblatt. De meeste novellen van Kleist vonden pas hun definitieve vorm in een ingewikkeld proces van herschikking en herontwerp. Deze teksten geven een duidelijk idee van Kleists werkwijze.

Heinrich von Kleist was een prozaschrijver van de eerste rang. Hij maakte van de Duitstalige anekdote een uiterst geconcentreerde, effectieve kunstvorm en bracht deze op een niveau dat later nog zelden werd bereikt. Hij herwerkte de traditionele novellevorm op zo’n manier dat hij de problemen van het individu in de moderne wereld compromisloos kon uitdrukken. Daarbij bereikte Kleist een maximum aan verhalende spanning.

In deze uitgave is het zogeheten ‘kleine proza’ van Kleist voor het eerst in Nederlandse vertaling bijeengebracht. Het Kleist onderzoek rekent enkele van de hier geselecteerde teksten niet tot dit corpus. Het gaat om de vier (politie) berichten over de moordbrandersbende, de stukken over de bommenpost en ‘Zelfmoord van een verliefd stel’. ‘De heilige Cecilia’ verschijnt hier in zijn oorspronkelijke versie. Kleist zou dit verhaal later aanzienlijk uitbreiden en opnemen in het tweede deel van zijn Erzählungen. Het auteurschap van sommige stukken is weliswaar twijfelachtig. Het zijn: ‘Anekdote’ (over de tsaar), ‘Geestverschijning’, ‘Geschiedenis van een merkwaardig duel’ en ‘Nieuwjaarswens’.

Onder de hier opgenomen verhalen zijn o.a. ‘Moederliefde’, ‘Anekdote uit de laatste Pruisische oorlog’, ‘Watermannen en sirenen’, ‘De besluitloze magistraat’, ‘Een en ander over de delinquent Schwarz en de moordbrandersbende’, ‘Charité-voorval’, ‘De nieuwe (gelukkigere) Werther’, ‘Nuttige uitvindingen’, ‘De brandewijnzuiper en de klokken van Berlijn’, ‘De griffel Gods’, ‘Geestverschijning’, en ‘De heilige Cecilia, of de kracht van de muziek’. Deze meesterlijke stukjes, bewonderd door onder meer de gebroeders Grimm, Stefan Zweig en Franz Kafka, bevatten een keur aan buitenissige voorvallen, zonderlinge uitspraken en ongewone handelingen, waarvoor Kleist uit talloze schriftelijke en mondelinge bronnen putte. In een adembenemende stijl en met veel zwarte humor, stond Kleist met dit excentriek proza aan de oorsprong van genres als het cursiefje en het kortverhaal. Daarenboven voorzag de vertaler Jan Sietsma (foto), deze uitgave, van een bijzonder interessant nawoord met informatie over deze op zoveel manieren raadselachtige dichter.

Heinrich von Kleist Echt gebeurd is geen excuus Berlijnse anekdotes vertaald door Jan Sietsma 112 bladz. uitg. Van Oorschot ISBN 9789028221093