Deze nieuwe cd, uitgebracht door het Lets Radio Koor en dirigent Sigvards Klava op Ondine, is gewijd aan koorwerken van de Amerikaanse componist en muziekpionier John Cage (1912-1992), een van de meest iconische figuren in de 20e-eeuwse Avantgarde-muziek. Op de cd staan Five, Four2, Four6, 2 Hymns en 10 Variations for 12 amplified voices.
Strikt genomen schreef John Cage (foto) slechts twee composities voor koor, die beide op dit album voorkomen, Hymns and Variations (1979) en Four2(1990). De overige werken op deze cd werden gecomponeerd voor ensembles met een min of meer open einde. Een van de redenen waarom Cage en koor niet zo goed samengingen, was zijn beruchte vijandigheid tegenover harmonie in muziek. Arnold Schönberg vertelde Cage dat hij geen gevoel had voor harmonie en dat dit een muur zou zijn tussen hem en zijn doel om componist te worden. Zo componeerde Cage pas op 67-jarige leeftijd zijn eerste werk voor koor: Hymns and Variations.
In Hymns & variations hoort u contrapuntisch klinkerspel, en in Four2 construeerde hij als het ware een buiten de tijd zwevende klankwolk. “Hymns and Variations” is het grootste koorwerk van Cage. Beginnend met twee hymnen van de koloniale, Amerikaanse componist van koormuziek, William Billings (1746-1800) (foto), gebruikte Cage in zijn chance-derived fragmentations, een reeks van lange overlappende tonen en lege ruimtes. De solo’s kwamen oorspronkelijk uit Cage’s Concert for Piano and Orchestra, later uitgebreid tot een grote, theatrale reeks van 96 onafhankelijke solo’s die geheel of gedeeltelijk konden worden uitgevoerd.
De twee Hymnen in “Hymns and Variations” zijn letterlijk twee vierstemmige stukken van de vroege Amerikaanse componist William Billings, uit zijn verzameling The New-Engeland Psalm-Singer (1770). Cage nam deze twee stukken (Old North en Heath) en paste een methode van aftrekking en uitbreiding toe om zowel de hymnen als de variaties te creëren. Een decennium later begon Cage aan een reeks werken die bekend staan als zijn “nummerstukken”. 
In Four6, een haast sjamanistische ervaring van goed een halfuur, zocht hij de grenzen van de menselijke stem op. In de andere werken op deze cd toonde Cage zich wel minder verregaand in zijn klankexperimenten, maar het leverde even bezwerende muziek op. De late “Number Pieces” betreden hier een wereld van een rustige, eenvoudige schoonheid. Deze stukken bevatten allemaal eenvoudige materialen (meestal losse noten) waarvan de timing en duur onvoorspelbaar zijn binnen brede limieten die worden gedefinieerd door ’tijdhaakjes’. Ze variëren van solo’s (de “One”-serie) tot volledig orkest (Achtenzestig, Tachtig, 103, enz.). Ze vertegenwoordigen een golf van creativiteit in de laatste twee jaar van Cage’s leven, hij zag ze als een heel nieuwe richting in zijn muziek en was heel enthousiast om eraan te werken.
Drie ervan zijn te horen op dit album: Five (1990), Four2 (1990) en Four6 (1992). Hoewel ze zijn gecomponeerd met in grote lijnen vergelijkbare methoden, hebben de nummerstukken individuele stemmen en stijlen. Four2 is geschreven voor een middelbaar schoolkoor (de tekst is ontleend aan de letters in de naam van de thuisstaat van de school, “Oregon”). Geschreven met zo’n koor in gedachten, sluit het het meest direct aan bij die traditie. De andere twee nummerstukken hier specificeren geen ensembles, maar zijn geschikt voor stemmen. Vijf was een van de allereerste van de nummerstukken. De vijf partijen hebben een specifieke toonhoogte (meestal aan de hogere kant) en alle stemmen of instrumenten die de toonhoogtes kunnen spelen, kunnen het stuk spelen. Four6 ging nog verder. Hier werd zelfs binnen de afzonderlijke partijen de keuze van specifieke geluiden overgelaten aan de uitvoerder. Elke muzikant krijgt de opdracht om twaalf klanken te selecteren die statisch in de tijd kunnen worden uitgebreid. Als we Four6 horen, horen we geluiden, gekozen door de uitvoerders.
Tracklist:
Five (1988)
Hymns and Variations (1979)
Four2 (1990)
Four 6 (1992)
John Cage Choral Works Sigvards Kļava Latvian Radio Choir cd Ondine ODE 1402-2