In dit kort essay uit 1641, legde Anna Maria van Schurman uit waarom het logisch was om meer vrouwen toegang tot de universiteit te verlenen. Het argumentatief geschrift inspireerde Margaret Cavendish en Mary Wollstonecraft en gaf de aanzet tot de eerste feministische beweging.
De begaafde Anna Maria van Schurman (1607-1678) werd geboren in Keulen maar verhuisde in 1613, naar Utrecht en daarna naar Friesland. Ze kreeg als eerste vrouw in Nederland toestemming om colleges te volgen. De Universiteit van Utrecht bouwde voor de gelegenheid een hokje met een gordijntje voor, van waaruit ze de colleges van de omstreden theoloog, Gisbertus Voetius (foto) kon bijwonen, zonder daarbij de mannelijke studenten af te leiden. Anna Maria van Schurman werd een van de bekendste ‘femme savantes’ van de 17de eeuw. Ze was humaniste en theologe, beheerste o.a. Grieks, Latijn, Aramees en Ethiopisch en was een begaafd kunstschilder. Ze beheerste gravure-techniek en papierknipkunst, maakte kunstwerken in was, schilderde als eerste in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden pastelportretten, en werd erelid van het Sint-Lucasgilde.
Ze trok op en correspondeerde met Constantijn Huijgens, René Descartes, John Locke en Elisabeth van de Palts. Als aanhangster van de mystieke sekte van de gereformeerd predikant, Jean de Labadie (1610-1674) (foto), had ze nl. in het Stift auf dem Berge in Herford, Elisabeth van de Palts (foto) leren kennen, die daar abdis was. Na Herford, vertrokken de labadisten naar Altona nabij Hamburg en vervolgens naar Wieuwerd in Friesland, waar Anna Maria van Schurman overleed.
Anna Maria van Schurman schreef haar pleidooi in strakke logische redeneringen als reactie op Aristoteles’ beeld van de vrouw en uit verzet tegen uitsluiting van vrouwen in de wetenschap. Ze stelde dat voor haar, wetenschap sterk verbonden was met het christelijk geloof als hét middel bij uitstek om tot ware kennis van God te komen, en dat ze wetenschappelijk onderzoek deed, enkel ter ere van God. “Dissertatio de ingenii muliebris ad doctrinam & meliores litteras aptitudine” met een heel interessante Inleiding door Angela Roothaan van de Vrije Universiteit Amsterdam, werd voor deze uitgave vertaald en nieuw bewerkt door Renée ter Haar. Voor de samenstelling van een selectie van relevante brieven, tekende Jacob Bouwman.
Anna Maria van Schurman Verhandeling over de aanleg van vrouwen voor de wetenschap 109 bladz. uitg. Noordboek ISBN 9789056157678