Alles wat je denkt en doet, bij welk lied je huilt en zelfs van wie je houdt, wordt gestuurd door die grote machine in je hoofd: jouw brein. Onze hersenen blijven in vele opzichten een mysterie, maar we leren snel bij. In de “Atlas van ons brein” verzamelde neurowetenschapper Lara Wierenga alle recentste inzichten in de radartjes die je hersenen doen draaien en bracht grafisch ontwerper Dirma Janse ze visueel tot leven. Een indrukwekkende visuele reis en een grafische ontdekkingstocht door het menselijk brein. Niet te missen!

Hoe komt het dat je je niets meer herinnert van je babytijd? Waarin verschillen de hersenen van vrouwen en mannen? Waarom zijn pubers altijd zo moe ’s morgens? Is muzikaal talent aangeboren of aangeleerd? Had Albert Einstein een groter brein dan normaal? Veranderen sociale media onze hersenen? Deze atlas laat zien dat je geen hersenwetenschapper hoeft te zijn om ons brein te doorgronden. Aan de hand van 30 boeiende vragen en honderden speciaal voor dit boek ontworpen visualisaties en infographics kom je alles te weten over je hersenen en jezelf. Want als je weet hoe je brein werkt, begrijp je beter wie je bent, hoe je je voelt en waarin je van anderen verschilt.

Hersenen zijn gemaakt van fysieke materie. Ze bestaan o.a. uit cellen, bloedvaten en zenuwen. De geest is niets anders dan de gedachte die in de hersenen verblijft. Behalve voor gedachten, geeft de geest ook ruimte voor emoties, herinneringen en dromen. Neuroplasticiteit treedt op wanneer ons brein structureel verandert als reactie op gedachten die aangeleverd worden door de geest. “De eerste beschrijving van het brein”, zo lezen we, “dateert uit de 17de eeuw v.Chr. Op een bijna 5 meter lang papyrus beschreef een oud-Egyptische arts een tiental patiënten, hun diagnose en behandeling inbegrepen. Een aantal patiënten had een hersenletsel. Hij bleek zelfs een link te leggen tussen het hersenletsel van patiënten en hun motorische beperkingen. Dat is opvallend omdat archeologen die bezig zijn met de opgravingen van mummies ervan uitgaan dat de oude Egyptenaren het brein helemaal niet belangrijk vonden. Ze verwijderden alle organen heel secuur en bewaarden die in potten in of om de tombe. Behalve… het brein. Dat werd gewoon weggegooid nadat ze het via de neusgaten hadden verwijderd. De oude Egyptenaren zagen immers niet in dat het een belangrijke functie zou hebben…”

Na een jarenlange samenwerking gunnen een neurowetenschapper en een grafisch ontwerper ons nu een unieke blik in onze hersenpan. De combinatie van no-brainers, breinbrekers en originele illustraties maken op verrassende wijze zichtbaar wat anders onzichtbaar blijft. Hun boek is onderverdeeld in 5 hoofdstukken. In “Bouwstenen van het brein” leer je hoe het brein met je lijf communiceert, in “Van brein in de dop tot brein in de drop” neem je een duik in de geschiedenis van de breinwetenschap, in “Mannen- en vrouwenbreinen?” maak je kennis met alle onderdelen van het brein en in “Knappe koppen: buitengewone breinen?”, bekijk je het brein op verschillende ordes van grootte. Dit hoofdstuk bevat trouwens een fascinerende uitleg van waarom muziek ons doet huilen en bewegen, m.a.w. hoe ons brein muziek ervaart, en of geniaal goed zijn, een aangeboren talent of een aangeleerd gedrag is. Deze 4 hoofdstukken worden nog gevolg door “De beste studiezaal voor je brein”, waarin je leert hoe neuronen werken en waarin je ontdekt hoe neurowetenschappers hersenen meten.

Lara Wierenga is neurowetenschapper en universitair docent aan de Universiteit Leiden. Ze is gespecialiseerd in de hersenontwikkeling bij kinderen. In haar werk onderzoekt ze onder andere waarom jongens vaker ADHD hebben dan meisjes, wat muzieklessen ons leren over hoe de hersenen groeien en wat onze eerste liefde vertelt over de werking van het puberbrein.

Dirma Janse is grafisch ontwerper en gespecialiseerd in infographics en wetenschappelijke visualisaties. In haar werk zoekt ze naar visuele oplossingen om complexe informatie overzichtelijk te maken voor een breed publiek. Ze is docent Science Vision aan de TU Delft en werkt onder andere voor NRC.

Lara Wierenga Dirma Janse Atlas van ons brein Een visuele reis door de hersenen 255 bladz. geïllustreerd uitg. Lannoo ISBN 9789401481724