In zijn fascinerend boek, “De Normandiërs”, vertelt Levi Roach het grotendeels vergeten verhaal van de onstuitbare Normandiërs, die eerst Engeland wisten te veroveren om vervolgens bijna heel Europa te domineren! “Hun kerken waren groter, hun leiders stoutmoediger, hun troepen feller. Dit is hun verhaal”, schrijft Roach.
Op 14 oktober 1066, won de hertog van Normandië, Willem de Bastaard, de Slag bij Hastings. Niet veel later was de verovering van Engeland een feit. Dit bezorgde hem zijn nieuwe bijnaam, “Willem de Veroveraar”. Hij werd de eerste Normandische koning van Engeland en het tijdperk van de Normandiërs was aangebroken. Willem en zijn krijgszuchtige opvolgers legden niet alleen de basis voor het modern Groot-Brittannië, anderhalve eeuw lang domineerden ze bijna heel Europa tot aan Noord-Afrika en het Midden-Oosten !
Terwijl Harold II, de laatste gekroonde Angelsaksische koning van Engeland, op sterven lag in Sussex, vierde de hertog van Normandië een onwaarschijnlijke overwinning. William “The Bastard” was van een indringer tot opvolger van de Normandische troon geworden. Hij had het bloedbad van de Slag bij Hastings overleefd en twee maanden later, op eerste kerstdag, zou hij tot koning van Engeland worden gekroond. Niet langer zouden Angelsaksen of Vikingen Engeland regeren. Het was nu het tijdperk van de Noormannen.
De nederlaag van de Angelsaksen, een gedenkwaardige gebeurtenis in de Europese geschiedenis, had het meest dramatisch effect van elke nederlaag in de hoge middeleeuwen. In een paar korte maanden werd de leider van Noord-Frankrijk nl. de dominante heerser van Groot-Brittannië. In de komende decennia zou het Angelsaksisch koninkrijk worden herbouwd rond een nieuwe klasse van grondbezitters. In de volgende eeuw, toen de Normandische koningen de basis legden voor het moderne Groot-Brittannië, zou hun macht zich onweerstaanbaar over Europa verspreiden. Van Scandinavië tot Sicilië, Malta en Sevilla, bouwden de Noormannen prachtige kastelen en kerken. Ze creëerden een nieuw Europa naar het beeld van hun eigen adel en legden hun macht vast met een ongekende visie, waaronder in het “Domesday Book”, (Liber de Wintonia, 1086, of “Book of Winchester”), bewaard in The National Archives at Kew in Londen, een uitgebreid overzicht in het Latijn van alle bezittingen en eigenaren in Engeland voor en na 1066, samengesteld in opdracht van Willem de Veroveraar, om belasting te kunnen heffen. Dit zou uiteindelijk uitmonden in de “Magna Carta Libertatum” (“Grote Oorkonde van de Vrijheid”), een leenovereenkomst naar feodaal recht, die de Engelse koning, Jan zonder Land, in 15 juni 1215 bezegelde, waarin regels werden vastgelegd over zaken als vrijheden voor de kerk en de edelen (“a group of rebel barons”), rechtspraak op basis van wetgeving en… belastingheffing.
“Empire of the Normans” vertelt het buitengewoon verhaal van hoe de afstammelingen van Vikingplunderaars in Noord-Frankrijk de Europese, mediterrane en Midden-Oosterse politiek gingen domineren. Het is een verhaal van ambitieuze avonturen en woeste piraten, van verdiende fortuinen en verloren fortuinen. Door de generaties heen lieten de Noormannen hun invloed voelen in West-Europa en de Middellandse Zee, van de Britse eilanden tot Noord-Afrika en zelfs tot het Heilig Land, met een combinatie van militaire macht, politieke kennis, diepgewortelde religieuze overtuigingen en een diep gevoel van hun eigen lot.
In De Normandiërs laat Roach zien hoe de legendarische Noorman, Rollo en zijn afstammelingen, als huurlingen in Zuid-Italië en Klein-Azië, als kruisvaarders in het Heilig Land en Spanje, als veroveraars in Engeland, Wales, Albanië, Tunesië en, niet te vergeten, Noordwest-Frankrijk, hun stempel drukten op de wereld. Ze combineerden militaire overmacht met politieke gewiekstheid en een diepe overtuiging van hun eigen lotsbestemming. Nu, 8 eeuwen later brengt Roach de verbluffende geschiedenis van die uitzonderlijke Normandiërs opnieuw tot leven.
“We beginnen bij de legendarische Rollo, wiens plundertochten aan de Seine het fundament legden voor wat het hertogdom Normandië zou worden”, schrijft Roach. “Daarna”, zo vervolgt hij, “volgen we zijn afstammelingen en zien we hoe zij een machtspositie verwierven in Noord-Frankrijk en zich teweerstelden tegen dreigingen vanuit het naburige Vlaanderen en Anjou. In de jaren daarna zien we hen nog gedurfdere avonturen ondernemen, eerst in Engeland, waar Willem de Veroveraar een van de meest waardevolle kronen van Europa bemachtigde, en daarna in Zuid-Italië, waar de zonen van de verder obscure Tancred van Hauteville voor zichzelf een al even verheven koninkrijk schiepen. Vanuit deze nieuwe bases breidden de Normandiërs hun invloed nog verder uit: ze vestigden zich in Schotland en veroverden grote delen van Wales en Ierland. Nog spectaculairder, zij het kortstondig, was hun invloed op het oostelijke Middellandse Zeegebied, waar ze bijna het Byzantijnse Rijk ten val brachten. Tegen de tijd dat Frederik in december 1212 werd gekroond, hadden ze zelfs de volgende Duitse keizer geleverd…”
Levi Roach beschrijft achtereenvolgens, die vreemde mannen uit dat vreemd land, nl. de Beneden-Seine, (ca. 911-942), Rollo’s erfgenamen, Koningin Emma, Eduard de Belijder en Willem, een veroverende koning, het tapijt van Bayeux, de magistraal geborduurde geschiedenis van 1066-1097, Kerk en staat in het veroverd Engeland (de romaanse stijl (1066-1087)), graaf Robert Guiscard en Bohemund en de Balkan. Hierna vervolgt hij met tekst en uitleg over de Eerste Kruistocht (1096-1108), Noord-Afrika ( 1142-1159), Noord- en Zuid-Wales, Iberië en Schotland (Schotland onder Ada van Warenne, 1153-1178), Strongbow in Leinster en Hugo de Lacy: heer van Meath. Tot slot, keizer Frederik II (1198-1250) en “De nalatenschap van de Normandiërs: een getransformeerd Europa”. Magnifiek! De legendarische Frederik II was de laatste monarch uit een illuster geslacht dat terugging tot zijn grootvader, de legendarische Duitse keizer, Frederik Barbarossa. Toch was de jonge Frederik niet echt Duits. Integendeel, hij was een Italiaanse Normandiër, bekend als ‘de jongen uit Apulië’… “Empire of the Normans” werd vertaald door Auke van den Berg en Wilfried Simons.
Levi Roach is universitair hoofddocent middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit van Exeter. Hij is de auteur van Kingship and Consent in Later Anglo-Saxon England (Whitfield Prize 2014 proxime accessit) en Æthelred the Unready (Longman-History Today Prize 2017, Labarge Prize 2017). Zijn volgende boek, Forgery and Memory at the End of the First Millennium, zal in februari 2021 worden gepubliceerd door Princeton University Press. Momenteel schrijft hij een populaire geschiedenis van de Noormannen voor John Murray (VK) en Pegasus (VS). Hij woont met zijn vrouw, dochter en kat in Tiverton, Devon.
Levi Roach De Normandiërs De vergeten afstammelingen van de Vikingen Levi Roach 383 bladz. geïllustreerd uitg. Ambo|Anthos ISBN 9789026352317