“O Jesulein… A German Baroque Christmas Oratorio”, door Clematis, op het label Ricercar. Zalig mooi!

Het innovatief programma op deze cd presenteert een denkbeeldig kerstoratorium met werken van Duitse componisten uit de 17de eeuw. Veel van deze werken zijn ongepubliceerd en komen uit de prachtige Düben-collectie in de bibliotheek van de Universiteit van Uppsala. Ze werden hier gerangschikt in een volgorde die de scènes en de hoofdpersonen van de geboorte van Christus introduceert, Maria, Jozef, de aartsengel Gabriël, de engelen, de herders, en de magiërs en Simeon. Buitengewoon!

Vanaf het midden van de 16de eeuw was de uitmuntende reputatie van de componisten van Noord-Duitsland, goed ingeburgerd. Gezien de dynamiek door commerciële uitwisselingen en dankzij de bedrijvige activiteit van de haven van Hamburg, verwelkomden de Hanzesteden veel buitenlandse arbeiders. Aan het eind van de 17de eeuw was Hamburg een toevluchtsoord voor artiesten en voor grote fortuinen. Het was de meest kosmopolitische stad in Duitsland en de bevolking omvatte een groot aantal handelaars, bankiers, diplomaten en senatoren, die tijd maakten om te genieten van muziek en om deze bloeiende kunst te stimuleren. In de 17de eeuw componeerden Buxtehude en zijn tijdgenoten een innovatief religieus repertoire voor solostem, beïnvloed door Italiaanse cantates, retoriek en drama, dat bekendheid verwierf in de Hanzesteden van Noord-Duitsland en de jonge Bach inspireerde. Vanaf 1640 stelde Düben een uitgebreide collectie composities samen, die hij onder meer had verzameld door reizen naar het buitenland.

Deze “Düben-collectie” is één van de belangrijkste bronnen van muziek uit de 17de eeuw. De Düben-collectie is een verzameling muzikale manuscripten genoemd naar de oorspronkelijke verzamelaar, Gustaf Düben, die wordt bewaard in de Universiteitsbibliotheek van Uppsala, die veel unicae van Duitse barokmuziek bevat, met name de enige overgebleven exemplaren van veel werken van Dietrich Buxtehude. Een componist als Christian Geist, bv. een baszanger bij het Deens hofmuziekensemble in Kopenhagen, verhuisde in juni 1670 naar het Zweeds hoforkest o.l.v. Gustaf Düben de oudste. Membra Jesu Nostri, BuxWV 75, een cyclus van zeven cantates uit 1680 van Buxtehude, werd opgedragen aan Gustaf Düben. Buxtehude was van 1657 tot 1658, eerst organist in het Deense Helsingborg, vervolgens van 1660 tot 1668, van de Duitse kerkgemeente in het naburige Helsingør,

De Zweedse organist en componist, Gustaf Düben (1628-1690) werd geboren en overleed in Stockholm. Gustaf Düben was de zoon van Andreas Düben, een immigrant uit Duitsland die een leerling was van Sweelinck en in Stockholm Kapellmeister en de organist van de Duitse St. Gertrude-kerk was. Tijdens zijn jeugd stuurde zijn vader, die organist was geweest van de Thomaskirche in Leipzig, hem voor zijn opleiding naar Duitsland. In 1647 trad Gustav Düben toe tot de Kungliga Hovkapellet. In 1663, volgde hij zijn vader op als hovkapellmästare en als organist van de Duitse Sint-Gertrudiskerk in Stockholm. De werken op deze cd behoren tot het genre van de historia sacra en verbeelden de dialoog van de Annunciatie tussen de aartsengel Gabriël en Maria, de aankomst van de magiërs – geleid door engelen – bij de kribbe en de scène waarin Maria en Jozef Jezus zoeken in de Tempel. Deze verhalende scènes staan in contrast met de grote ensembles die de engelenschaar, de herders en de aanbiddende menigten voor de kribbe vertegenwoordigen. Ook de instrumenten spelen met hun contrasterende timbres een belangrijke rol in deze viering. Deze opname bevat werken van Andreas Hammerschmidt, Wolfgang Carl Briegel, Christian Flor, Christoph Bernhard, Heinrich Schütz, Franz Tunder, David Pohle en Thomas Selle.

Eén van de interessegebieden van het Clematis-ensemble is Italiaanse instrumentale muziek uit de 17e eeuw. Het ander interessegebied van Clematis is weliswaar het Duits religieus en instrumentaal repertoire vanaf het begin van de 17de eeuw tot de eerste composities van J.S. BACH. De uitvoerders zijn: Julia Wischniewski, Capucine Keller, Paulin Bündgen, Zachary Wilder, Philippe Favette, Julia Wischniewski, Capucine Keller, Paulin Bündgen, Zachary Wilder, Philippe Favette.

Op het programma staat werk van Johann Christoph Bach (1642-1703), Bernhard, Christoph (1628–92), Wolfgang Carl Briegel (1626-1712), Dietrich Buxtehude (ca.1637-1707), Capricornus, Samuel (1628-65), Christian Flor (1626–97), Andreas Hammerschmidt (1611–75), David Pohle (1624-95), Michael Praetorius (1571–1621), Johann Schelle (1648–1701), Heinrich Schütz (1585–1672), Thomas Selle (1599–1663) en Franz Tunder (1614–67).

O Jesulein… A German Baroque Christmas Oratorio Clematis cd Ricercar RIC444