In samenwerking met Opera Ballet Vlaanderen, verscheen nu bij Universitaire Pers Leuven, in de fijne reeks, Operatheek, het boekje van Annelies Andries over Verdi’s vijfde opera, “ Ernani”, een opera over liefde, eer en wraak.
De nog jonge Giuseppe Verdi componeerde “Ernani”, die zich afspeelt omstreeks 1519, in de bergen van Aragón, Aken en Zaragossa, op een Italiaans libretto van Francesco Maria Piave (1810-1876). Die baseerde zich op Victor Hugo’s toneelstuk, “Hernani, ou l’Honneur Castillan”, uit 1830. De opera ging in maart 1844, in het Teatro La Fenice in Venetië, in première. Piave volgde Salvatore Cammarano op als Verdi’s belangrijkste tekstdichter, en schreef ook de libretti voor Verdi’s, I due Foscari (1844), Attila (1846), Macbeth (1847), Il corsaro (1848), Stiffelio (1850), Rigoletto (1851), La traviata (1853) Simon Boccanegra (1857), Aroldo (1857) en La forza del destino (1862).
Op de avond van 9 maart 1844, op de dag twee jaar na het formidabel succes van Nabucco in La Scala, waarmee Verdi’s carrière echt begon, verwelkomden de Venetianen enthousiast de eerste opera die hij voor La Fenice had gecomponeerd. De triomf van Ernani bevestigde stevig Verdi’s positie. Vanaf dat moment moest hij nl. een of twee werken per jaar componeren om aan de verzoeken van operaregisseurs te voldoen. Na Nabucco en I Lombardi was de componist op zoek naar een libretto dat even grandioos maar anders zou zijn. Hij koos uiteindelijk voor Hernani, het Victor Hugo-drama dat in 1830 had geleid tot een beroemde ‘strijd’ tussen de klassiekers en de romantici in de Comédie-Française.
De buitengewone melodische inventiviteit, de vurige ritmes en dramatische kleuren van de orkestratie dragen bij aan de kracht van deze flamboyante opera die zich afspeelt met de opwinding en zwier van een mantel-en-degenroman. De plot draait om een vrouw, Elvira, een fragiele heldin, begeerd door drie mannen: Ernani, een gepassioneerde romantische tenor; Carlo, koning van Spanje, een bariton met dubbelzinnige en ontgoochelde accenten; en Silva, bas, de beledigende oom. Deze drie archetypische mannenstemmen, die ook in latere werken zullen opduiken, worden hier gecombineerd om het grootste dramatische effect te bereiken.
In Verdi’s “Ernani”, leiden de obsessies en manipulaties van de drie rivalen, tot verbittering en dood. Op basis van de verhitte debatten in de theater- en operawereld van die tijd, toont Annelies Andries hoe esthetische idealen botsten met de praktische vereisten van een operaproductie. De censuur verbood bepaalde politieke onderwerpen, zangers eisten dat hun stemmen zouden schitteren en het operahuis wilde een successtuk. Tenslotte illustreert de luistergids hoe Verdi in Ernani (eigenl. Don Giovanni van Aragón), zijn dramaturgische en muzikale visies aanscherpte en zo de voedingsbodem legde voor zijn blijvende populariteit in het operalandschap.
In “Giuseppe Verdi – Ernani”, onderzoekt Annelies Andries hoe de componist Giuseppe Verdi met zijn team op zoek ging naar het meest spraakmakend onderwerp voor een nieuwe opera en welke ideologische en praktische uitdagingen ze hierbij tegenkwamen. Zeker lezen!
Annelies Andries is universitair docent muziekwetenschap aan de Universiteit Utrecht. Ze werkt ook regelmatig samen met musici en acteurs rondom het heropvoeren van ‘vergeten’, historisch repertoire. Na het behalen van een B.A. in klassieke zang aan het Koninklijk Conservatorium in haar geboortestad Antwerpen (België), studeerde Annelies musicologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven en de Humboldt Universität in Berlijn. Ze schreef haar doctoraat aan Yale University (beëindigd in mei 2018) en was van 2018 tot 2021 postdoctoraal onderzoeker aan Magdalen College, University of Oxford. Sinds 2021 is ze universitair docent aan de Universiteit Utrecht. Annelies heeft ervaring met het geven van cursussen muziekgeschiedenis en -theorie. Ze houdt er vooral van zich te verdiepen in materiaal waarin de verbanden tussen muziek, politiek en oorlog worden ondervraagd (inclusief vragen rond trauma), of de raakvlakken tussen performance en gender. Ze gaf MA-cursussen over muziek en oorlog (2019), ‘”Diva”: Vrouwelijke zangers in de vorige eeuw’ (2020), en 18de-eeuwse opera. Aan de Universiteit Utrecht, doceert ze de BA-cursussen muziekanalyse, geschiedenis van de Westerse muziek sinds 1600 en RMA tutorials over uiteenlopende onderwerpen.
Annelies Andries Giuseppe Verdi Ernani 87 bladz. geïllustreerd Reeks Operatheek Universitaire Pers Leuven ISBN 9789462703490