Erik Satie, “Gymnopedies Gnossiennes”, pianowerken van Satie door Denis Pascal, op het label La Musica. Subliem!

Erik Satie (1866-1925) neemt een bijzondere positie in. Hij is een niet gemakkelijk te vatten musicus, wiens belang kan worden afgemeten aan de invloed die hij uitoefende op componisten als Ravel, Stravinsky, Les Six en zelfs Debussy, die met hem bevriend was. Zijn beroemdste pianowerk is ongetwijfeld de verzameling Trois Gymnopédies (1888), een wakende droom over het oude Griekenland, waarvan de heldere transparantie gepaard ging met een perfecte compositie. Maar, Satie componeerde ook nog andere pianomuziek dan “Gymnopédies” en “Gnossiennes”…

Hoe ontzettend mooi en origineel de miniaturen, Gymnopédies” en “Gnossiennes” ook zijn, het écht vernieuwende en meest originele, stak in Satie’s andere pianowerken. Satie was daarenboven meer dan het archetype van de pianistische minimalist. Hij heeft als componist de grens tussen klassieke muziek en niet-klassieke muziek en populaire stijlen verlegd en introduceerde verschillende esthetische begrippen als minimalisme, dadaïsme, onzin of surrealisme in de muziek. Daarmee heeft hij ook zijn sporen nagelaten in verschillende kunsten.

Francis Picabia kondigde bv. in oktober 1924, in het laatste nummer van “391”, onder de titel “Dadaïsme-Instantéïsme”, de première aan van het knettergek ballet, “Relâche”, en de pauzefilm “Entr’acte”, een gezamenlijk dubbelproject van de Ballets Suédois van Rolf de Maré, Francis Picabia (decors), Erik Satie (muziek), René Clair (film) en Jean Börlin (choreografie).

In 1889 ontmoette Satie, Joséphin Péladan (foto), de grootmeester van de Orde van de Rozenkruisers. Aangetrokken door de spirituele mengeling van religie, mystiek en cultus uit de middeleeuwen, en muzikaal geïnspireerd door Wagners “Parsifal”, werd Satie de huiscomponist van de Orde. In 1892 kwam er weliswaar een einde aan deze betrekking, omdat hij een andere muzikale voorkeur koesterde. Satie stichtte nl. zijn eigen kerk, de “Église métropolitaine d’art de Jésus-Conducteur”.

Deze meest esoterische onder de Franse componisten liet werken na die, ondanks hun bedoeling om onontcijferbare boodschappen te blijven met raadselachtige titels, bv. “Préludes flasques”, “Pièces froides” of “Morceaux en forme de poire”, composities zijn geworden, waarvan de impact hun tijd ver oversteeg en alle toehoorders boeiden, zowel ingewijden als leken. Deze muzikale raadsels voor piano, hypnotiseren door hun oneindige herhalingen en bevragen zonder enig antwoord. Satie verfraaide de partituren van deze composities met allerlei geschreven, vaak esoterische opmerkingen, waarmee hij de uitvoerder aanmoedigde een verhaal te vertellen met zijn muziek. De magie van Satie dompelt u onder in een inwijding naar intimiteit, in afwezigheid van tijd en taal. Denis Pascal geeft daarbij alle rijkdom aan kleuren weer, sublimeert elke nuance en elke frasering en geeft de hoogst originele muziek van Satie een nieuwe moderniteit. Niet te missen!

Denis Pascal, jarenlang professor aan het regionaal conservatorium van Rueil-Malmaison en regelmatig uitgenodigd om les te geven aan zomeracademies, werd in 2010, benoemd tot professor piano aan het Nationaal Conservatorium voor Muziek en Dans van Lyon, als opvolger van Jean-Claude Pennetier en François-René Duchâble. In 2011, werd hij professor aan het Nationaal Conservatorium voor Muziek en Dans in Parijs. Tijdens zijn studies in Frankrijk was hij een leerling van Pierre Sancan, Jacques Rouvier en Léon Fleisher. Na verschillende internationale wedstrijden (Zürich, Concert Artist Guild of New York, Lissabon) voltooide hij zijn studie aan de Universiteit van Indiana in Bloomington, o.a. bij de pianist en pedagoog, György Sebök.

Tracklist:

Gymnopédies Nr. 1-3

Gnossiennes Nr. 1-6

Desespoir agréable

Fantaisie-Valse

Sonatine bureaucratique

Les trois Valses distinguees du precieux degoute

Avant-dernieres pensees

Le Fils des étoiles

Je te veux

Embryons desseches

Veritables Preludes flasques (pour un chien)

Verset laique et sompteux

Nouvelles Pieces froides

La Diva de l’Empire

Erik Satie Gymnopedies Gnossiennes Denis Pascal cd La Musica LMU032