Onder de algemene titel, “Clara, Robert, Johannes”, gaf het label Analekta, reeds drie van de vier dubbelcd’s uit, gewijd aan Clara en Robert Schumann en Johannes Brahms, en dit als hulde aan hun nauw verweven persoonlijke en artistieke banden en hun gezamenlijke bijdrage aan de 19de-eeuwse cultuur. Op de cd’s staan symfonieën, liederen, pianomuziek en kamermuziek.
Clara Schumann, geboren in Leipzig als Clara Josephine Wieck (1819-1896) was pianiste, componiste, en pianolerares. Ze was de dochter van de zangleraar, pianist en muziekpedagoog Friedrich Wieck. In 1840 trouwde ze met Robert Schumann. Clara was weliswaar veel meer dan de getalenteerde echtgenote van een grote componist. Achter het delicaat, melancholisch gezicht stak een fascinerende, verrassend complexe, vertederende maar assertieve persoonlijkheid van een begenadigde concertpianiste, beroemd pedagoge, echtgenote van een geniaal componist en moeder van acht kinderen.
Het conflict met haar vader betreffende haar relatie met Schumann mondde uiteindelijk uit in een proces dat vader verloor, waardoor Clara Wieck (1819-1896), Königliche und Kaiserliche Kammervirtuosin, in 1840, mevrouw Schumann werd. Ze had een complexe vriendschap met Johannes Brahms en haar rol als moeder was een beproeving. Ze maakte het nl. mee dat haar dochter Julie op 27 jarige leeftijd overleed, dat haar zoon Ludwig de geestelijke instabiliteit van zijn vader overerfde en eveneens werd opgenomen in een psychiatrische kliniek waar hij in alle eenzaamheid was overleden, dat haar zoontje Emil, haar vierde kind, 16 maanden oud was toen hij overleed, en dat haar zoon Ferdinand op 42-jarige leeftijd overleed aan een agressieve vorm van reuma. Komt daar bij dat haar jongste dochter Eugenie lesbisch was… Haar leven bestond echter niet alleen uit artistieke rijkdom en triomfen. Clara heeft heel wat beproevingen moeten doorstaan, met als dramatisch dieptepunt de ziekte en zelfmoordpoging van haar echtgenoot.
Robert Schumann componeerde in 1840, zijn “Liederjahr”, maar liefst 150! “Lieder für eine Singstimme, mit Begleitung des Pianoforte”, waaronder de liedcycli “Liederkreis” op. 24 (negen liederen) en de twaalf “Kernerlieder” op. 35. Reden voor deze enorme liedproductie was Schumanns liefde voor Clara Wieck, de dochter van zijn voormalige pianoleraar, die zich verzette tegen het huwelijk van zijn dochter met Robert. Schumanns liefde voor Clara leidde nl. tot jarenlange conflicten met zijn pianoleraar, haar vader Friedrich Wieck, die zijn oogappel beschouwde als een veelbelovend pianiste, die hij terecht beschouwde als de kroon op zijn leraarschap. Het kwam tot een openlijke breuk, Wieck had Schumann verboden Clara te ontmoeten en ging met haar op concertreis. Maar in Schumanns werken uit deze tijd bleef Clara aanwezig. 
In 1837 verloofde het paar zich tegen de wil van vader Wieck en de intriges van Wieck leidden bij Schumann tot een zenuwcrisis en aanvallen van zwaarmoedigheid. Uiteindelijk werd via de rechtbank, de toestemming voor het huwelijk geforceerd en het paar kon op 12 september 1840, daags voor de 21ste verjaardag van Clara, in de dorpskerk van Schönefeld trouwen. In datzelfde jaar werd Schumann door de Universiteit van Jena tot eredoctor benoemd en het echtpaar bleef tot 1844 in Leipzig wonen. In 1844 vertrok het echtpaar Schumann van Leipzig naar Dresden en in 1850 werd hij stedelijke muziekdirecteur in Düsseldorf. De eerste huwelijksjaren waren de gelukkigste van Schumanns leven. “Liederkreis” op negen gedichten van de Duitse dichter Heinrich Heine, weerspiegelden in hoop, verlangen en liefdesverdriet, Schumanns liefde voor Clara.
In februari 1854 nam Robert Schumanns mentaal lijden plotseling toe. Hij klaagde vooral over hoorstoornissen. Tonen, akkoorden, ganse composities woelden in zijn hoofd en beroofden hem van zijn slaap. Clara noteerde “teils wundervolle, teils gräßliche Musik” of “herrlichste Offenbarungen.“ De in 2006 gepubliceerde medische dossiers wezen op het verband met syfilis. Bipolaire stoornis en andere oorzaken kwamen weliswaar ook in aanmerking. In die vreselijke maand februari noteerde hij een thema aan de piano waarvan hij zei dat het hem was voorgezongen door een engel. Op dit thema componeerde hij variaties (Thema mit Variationen in Es-Dur (“Geistervariationen”)).
Op dit thema componeerde Brahms in 1863 Variationen über ein Thema von Robert Schumann voor vierhandig Klavier, op.23. Het thema van de “Geistervariationen” (Thema mit Variationen in Es-Dur für Klavier, WoO 24), het allerlaatst genoteerd thema uit 1854, van Robert Schumann, gebruikte Brahms in 1861, in zijn 10 Variaties op.23 voor vierhandig piano, afgesloten met een indrukwekkende treurmars, als hulde aan Schumann, die in 1856, overleed. De “Geistervariationen” was het laatste werk van Schumann, voor hij werd opgenomen in het psychiatrisch ziekenhuis in Bonn-Endenich. Schumann geloofde toen dat hij omringd was door geesten, die muziek voor hem speelden, zowel “wonderbaarlijk” als “afschuwelijk”. Ze boden hem de “meest magnifieke onthullingen”, maar dreigden hem ook naar de hel te sturen. Schumann noteerde op 17 of 18 februari 1854, een thema, waarvan hij zei dat het hem was gedicteerd door stemmen zoals die van engelen. Hij erkende niet dat het eigenlijk een thema was dat hij eerder had gecomponeerd, nl. het thema van de magistrale, langzame beweging van zijn Vioolconcerto uit 1853, het Concerto dat in 1933, zogenaamd tijdens een séance, “herontdekt” werd door de zussen/violisten, Jelly d’Arányi en Adila Fachiri.
Dag en nacht werd hij door zijn vrouw en kinderen bewaakt en was al onder medisch toezicht. Op 27 februari 1854 slaagde Schumann er toch in om op een onbewaakt moment het huis aan de Bilker Straße, hun vijfde woonst in vijf jaar tijd in Düsseldorf, te verlaten. Hij zocht de Oberkasseler Pontonbrücke op, klom over de reling en sprong nadat hij zijn trouwring in de rivier had gegooid, in het water. Hij werd echter gered, werd naar huis gebracht en verzorgd door een arts. Clara vond met haar kinderen een onderkomen bij een vriend. Van zijn zelfmoordpoging en hoe Schumann was gevonden, zou ze pas 1856 op de hoogte worden gebracht. 
Op 4 maart 1854 werd Schumann op eigen verzoek opgenomen in het tien jaar eerder door Dr. Franz Richarz (foto) geopend psychiatrisch ziekenhuis Endenich, even buiten Bonn. In het eerste jaar van zijn verblijf in de instelling speelde Schumann soms nog piano. Hij studeerde composities van Brahms in en las veel, maar werd gekweld door hallucinaties en waanbeelden, bv. dat Düsseldorf onder gegaan was en dat Clara dood of krankzinnig was. Zijn medische dossiers vermeldden ook spraakstoornissen, woede aanvallen, felle, algemene onrust, urenlang brullen en schreeuwen en agressie tegen bewakers en dokters.
Clara Schumann bezocht hem op advies van de artsen dan ook pas na meer dan twee jaar, nl. op 27 juli 1856 twee dagen voor zijn dood! Op dat moment weigerde Schumann alle voedselinname. Op 29 juli is hij overleden. Er was niemand aanwezig. s ’Avonds op 31 juli 1856 werd hij begraven op het oude kerkhof in Bonn. Hij was 46 jaar oud. Het ziekenhuis is vandaag het ontroerend Schumann Haus Bonn. Het privé-psychiatrisch ziekenhuis van weleer herbergt vandaag een museum (Schumann-Gedenkzimmer) met brieven, facsimile’s en andere documenten en de muziekbibliotheek van de stad Bonn.
Ondanks of misschien wel dankzij zijn turbulente emotionele toestand, is Schumann erin geslaagd om honderden composities te voltooien, variërend van grootse orkestwerken tot intieme liederen en zelfs een volwaardige opera. De pianomuziek van Robert Schumann was onveranderlijk verbonden met de dramatische gebeurtenissen in zijn leven. Schumann verwerkte zowel zijn liefde voor Clara als zijn pianistische frustraties in zijn muziek, die vaak werd gecomponeerd met Clara in gedachten, zowel romantisch als muzikaal. Tot 1839 componeerde Schumann uitsluitend pianomuziek. Toen ontstonden zijn grote pianocycli. 1840 was het eerste jaar van zijn liedcycli. Hij componeerde in dat jaar zo maar eventjes 138 liederen. Grote stimulans en inspiratiebron was Clara.
Het jaar 1840 werd bekend als het jaar van zijn liederen. Onder zijn vele geïnspireerde liedcomposities was de cyclus “Frauenliebe und-leben”. In 1841, niet lang nadat hij met Clara was getrouwd, werd hij geïnspireerd door haar aanmoediging om voor orkest te componeren. In februari van dat jaar componeerde hij zijn eerste symfonie (‘Frühling), in april-mei schetste hij zijn Ouverture, Scherzo en Finale op.52 en maakte hij een ontwerp van wat in mei zijn magistraal Pianoconcerto zou worden. In hetzelfde jaar voltooide hij een tweede symfonie in re klein, hoewel het nog tien jaar zou duren vooraleer ze gepubliceerd werd, waardoor het zijn vierde is geworden.
Het volgend jaar werd bekend als het jaar van zijn kamermuziek. Ondanks zijn wrok dat Clara’s populariteit als pianiste zijn eigen bekendheid als componist overtrof, slaagde Schumann erin om zijn gefrustreerde emoties in compositorische productiviteit te veranderen. In februari 1842 begon hij aan zijn eerste twee strijkkwartetten die hij in de zomer voltooide, en in juli componeerde hij een derde. Het pianokwintet werd in oktober gecomponeerd en in november voltooide hij zijn pianokwartet. In deze zeer productieve periode verkende de componist, veelal op instigatie van Clara, een reeks stijlen, met ingewikkelde fuga’s en lichtere motieven uit Haydns en Mozarts tijd.
Zijn “Lentesymfonie” werd geïnspireerd door het gedicht, “Frühlingsgedicht” van Adolf Böttger (1815-1870) (foto), de “vergessener Poet der Romantik“, “O wende, wende deinen lauf, Im Thale blüht der Frühling auf”. De symfonie in re klein op. 120 lijkt veel somberder en intiemer, “een werk uit het diepste van zijn ziel”, zoals Clara in haar dagboek opmerkte. Het succes van de première van zijn “Frühlings-Symphonie” in maart 1841, in Leipzig, stimuleerde Schumann “zu neuen symphonischen Taten”. Schumann schreef in zijn dagboek, “Mijn volgende symfonie zal “Clara” heten, en ze zal met fluiten, hobo’s en harpen haar portret schilderen (“abmalen”)”. De noten van de inleiding (“Ziemlich langsam”) noemde hij trouwens het “Clara-Thema” en ze domineerden de vier bewegingen van de symfonie. Het publiek had op de première in 1841, door het Leipzigs Gewandhausorchester o.l.v. Ferdinand David, echter weinig begrip voor dit gedurfd, onstuimig werk, en Schumann legde het terzijde. Tien jaar later, in 1851, na een grondige herziening, dirigeerde hij zelf de nieuwe versie in Düsseldorf, en publiceerde ze als zijn 4de symfonie op. 120.
Gedurende zijn hele leven componeerde Schumann voor de piano, geïnspireerd door zijn, in het begin althans, geheime en verboden liefde voor Clara. Veel van zijn pianowerken componeerde hij nog tijdens de laatste fase van zijn leven, toen hij in de psychiatrische inrichting in Endenich nabij Bonn verbleef. Schumanns zwaarmoedigheid werd nog versterkt door toenemende chronische neuritis die waarschijnlijk ook verantwoordelijk was voor het feit dat Schumann vereenzaamde en zich isoleerde en dat dit alles uiteindelijk eindigde in een drama.
In Baden-Baden-Lichtental staat het Brahms huis. Het 150-jaar-oude “hübsche Haus auf dem Hügel” was in de zomermaanden van de jaren 1865-1874 de woonplaats van Johannes Brahms (1833-1897). Hier vond hij de voor hem zo kenmerkende werksfeer, stilte, afzondering en bescheiden comfort. Brahms maakte lange wandelingen in de omliggende bossen en had het in het luxueus kuuroord waar veel gekroonde hoofden verbleven, prima naar zijn zin. In Lichtental componeerde of voltooide Brahms veel van zijn beroemde werken. Het voormalig woongedeelte van het huis is nu een sfeervol museum. In de kleine maar fijne tentoonstellingsruimtes vertellen handschriften (o.a. van het wereldberoemd “Wiegenlied” dat hij in 1872 schonk aan Clara voor haar verjaardag), documenten en een uitgebreide collectie foto’s, het leven van Brahms en van zijn 14 jaar oudere, levenslange vriendin, Clara Schumann (1819-1896).
Na de dramatische dood van Robert Schumann in 1856 plaatste Clara vijf van haar zeven kinderen bij grootouders en vrienden. De oudste dochters Marie en Elise stuurde ze naar Leipzig, Julie naar Berlijn en Ludwig en Ferdinand naar Bonn. De twee jongsten, Eugenie en Felix, bleven bij haar. In oktober 1857 verhuisde ze naar Berlijn en in 1863 kocht ze op aanraden van haar vriendin Pauline Viardot-Garcia, die reeds in de Fremersbergstrasse woonde, een landhuis in het landelijke, idyllische Lichtenthal nabij Baden-Baden. Dit kuuroord was ten tijde van Groothertog Friedrich I. von Baden (1826-1907) en zijn vrouw Louise Marie Elizabeth (1838-1923), prinses van Pruisen, de toenmalige zomerhoofdstad van Europa. Parijs was toen de “Winterhauptstadt”.
Clara Schumann woonde er van 1863 tot 1873 in het “Haus Unterbeuern”, Lichtental nr. 14 (nu Hauptstrasse 8). De kinderen waren er tijdens de zomer. Johannes Brahms was er vaak te gast en het huis werd een ontmoetingsplaats voor musici zoals Joseph Joachim, Julius Stockhausen, Anton Rubinstein, de dirigent Aloys Schmitt, Theodor Kirchner en Hermann Levi. Clara gaf er taalles aan de kinderen en bereidde er haar concerttournees voor. Ze gaf er ook huisconcerten en speelde in de Kursaal van Baden-Baden.
Brahms componeerde in het huis zijn Cellosonate in e-moll op. 38 (1865), de delen zes “Denn wir haben hie keine bleibende Statt” en zeven “Selig sind die Toten” uit zijn humanistische liturgie van troost en lijden “Ein Deutsches Requiem” (1866), het Hoorn Trio op. 40 (1865), de “Neun Lieder und Gesänge” op. 32 (1871), de Liebeslieder Walzer op. 52 en op. 52a (1868-1869) en het Pianokwintet in f-mineur op. 34 (1864). In 1869 componeerde hij er zijn Alt rapsodie op. 53, opgedragen aan Julie Schumann t.g.v. haar bruiloft met Graaf Marmorito.
De 24-jarige Julie Schumann (1845-1872) trouwde nl. in september 1869 met de veel oudere Italiaanse Graaf Vittorio Amadeo Radicati Marmorito (1821-1923). Het huwelijk werd ingezegend in de St. Bonifatiuskirche van Lichtental. Brahms hoorde op 11 juli van dat jaar dat het jonge stel zich ging verloven en was daardoor bijzonder aangedaan. Wekenlang meed hij het gezin van Clara Schumann, was nors en in zichzelf gekeerd. Clara wist niet dat Brahms heimelijk verliefd was op haar dochter. Enige tijd later vermande hij zich en was hij een van de getuigen (“Trauzeuge”) op de bruiloft. Als huwelijksgeschenk bood hij het echtpaar zijn adembenemende “Rhapsodie für Altstimme, Männerchor und Orchester” aan (Althapsodie op. 53) op drie strofen uit Goethe’s “Harzreise im Winter”. Brahms noemde het meesterwerk zijn “Brautlied für die Schumannsche Gräfin”. Julie en de graaf gingen in het kasteel Passerano nabij Turijn wonen.
De Venezolaans-Amerikaanse pianiste Gabriela Montero (1970) is bekend om haar improvisaties van complexe muziekstukken op thema’s voorgesteld door haar publiek en andere inspiratiebronnen, alsmede om haar vertolkingen van het standaard klassieke repertoire. Ze werd geboren in Caracas, als dochter van een Amerikaanse moeder en een Venezolaanse vader. Toen ze zeven maanden oud was, begon ze met pianospelen, eerst met enkel de rechterwijsvinger, maar toen ze vijftien maanden oud was kon ze al gekende wijsjes naspelen. Drie maanden later, nog voor ze kon praten, had ze zichzelf het Venezolaanse volkslied al aangeleerd. Montero vatte haar formele piano-opleiding aan op vierjarige leeftijd en gaf haar eerste openbare concert al toen ze vijf jaar oud was. Op haar achtste debuteerde ze in het Nationaal Theater in Caracas, met het Pianoconcerto in D van Haydn met het Orquesta Nacional Juvenil de Venezuela onder leiding van José Antonio Abreu. Op negenjarige leeftijd ontving ze een beurs van de Venezolaanse staat om te gaan studeren in de Verenigde Staten. Van 1990 tot 1993 studeerde ze aan de Royal Academy of Music in Londen bij Hamish Milne. In 1995 won ze de derde prijs van de dertiende International Chopin Piano Competition.
De Canadese pianiste Angela Hewitt (1958), afkomstig uit een muzikale familie, begon reeds op driejarige leeftijd piano te studeren. In 1985 won ze de Toronto International Bach Competition. Het was de start van een jarenlange fascinatie voor de muziek van Bach. Ze heeft in een tien jaar lopend project al de belangrijkste klavierwerken van Bach opgenomen en is een van de meest vooraanstaande Bachvertolksters. Haar discografie omvat ook werken uit de Franse barok (Couperin, Rameau), de Italiaanse Barok (Scarlatti), Beethoven en de Duitse romantiek (Schumann), en Franse componisten uit de twintigste eeuw (Messiaen, Ravel). Ze startte haar eigen muziekfestival, het Trasimeno Music Festival, waarop ze internationaal vermaarde artiesten uitnodigt.
Alexander Shelley (1979) is een met een Echo Music Prize bekroonde, Engelse dirigent. Hij is momenteel muziekdirecteur van het National Arts Centre Orchestra in Ottawa, evenals eerste assistent-dirigent van het Royal Philharmonic Orchestra en Artistic and Music Director Designate van Artis-Napels en het Naples Philharmonic. Shelley was de unanieme winnaar van de Leeds Conductors Competition in 2005 . Van 2009 tot 2017 was hij chef-dirigent van het Nuremberg Symphony Orchestra. Deze zoon van de pianisten Howard Shelley OBE en Hilary Macnamara, Shelley leerde piano van zijn moeder en cello van zijn grootmoeder. In 1992 won hij een muziekbeurs voor Westminster School van The Hall School Hampstead. Hij studeerde cello bij Timothy Hugh, Steven Doane en Johannes Goritzki respectievelijk aan het Royal College of Music en aan de Robert Schumann Hochschule , Düsseldorf. Masterclasses bij Mstislav Rostropovich, Janos Starker en Aldo Parisot brachten hem naar Frankrijk, Italië en Noord-Amerika. Tijdens de tour van 2003 maakte hij deel uit van het World Orchestra for PeaceValery Gergiev. Hij studeerde directie bij professor Thomas Gabrisch in Düsseldorf en werkte als assistent-dirigent nauw samen met Yan-Pascal Tortelier, onder meer met het National Youth Orchestra of Great Britain.
Op de eerste 2 cd’s, “Darlings of the muses”, zijn de uitvoerders Gabriela Montero (piano) en het Canada’s National Arts Centre Orchestra o.l.v. Alexander Shelley. Op deze cd staan naast de eerste symfonieën van Robert Schumann en Johannes Brahms en Clara Schumanns uniek Pianoconcert op. 7, ook enkele originele improvisaties van Gabriela Montero op muziek van Clara Schumann.
Op de 2 cd’s “Lyrical Echoes”, met de 2de symfonie van zowel Robert Schumann als Johannes Brahms en 12 liederen van Clara Schumann, zijn de uitvoerders Adrianne Pieczonka (sopraan) en Liz Upchurch (piano) en het Canada’s National Arts Centre Orchestra o.l.v. Alexander Shelley.
Op de dubbel cd, “Atmosphere and Mastery”, zijn de uitvoerders Adrianne Pieczonka (sopraan), Liz Upchurch (sopraan), Stewart Goodyear (piano), Gabriela Montero (piano), Yosuke Kawasaki (viool), Rachel Mercer (cello) en het Canada’s National Arts Centre Orchestra o.l.v. Alexander Shelley. Op deze cd’s staan de 3de symfonie van Robert Schumann en Brahms, pianowerken van Clara, en haar Trio op. 17.
Op de dubbel cd “Romance et Contrepoint” zijn de zijn de uitvoerders Angela Hewitt en Stewart Goodyear (piano), en Yosuke Kawasaki (viool), en het Canada’s National Arts Centre Orchestra o.l.v. Alexander Shelley. Op deze dubbel cd staan Robert Schumann: Symphonie Nr. 4, Clara Schumann: 3 Romanzen für Violine & Klavier op. 22 en 3 Romanzen für Klavier op. 11, Johannes Brahms: Symphonie Nr. 4, Clara Schumann : 3 Fugen über Themen von Sebastian Bach en Präludium & Fuge fis-moll; 3 Präludien & Fugen op. 16, en Stewart Goodyear: Improvisationen über Themen von Clara Schumann.
De Canadese pianist en componist, Stewart Goodyear (1978) is vooral bekend door het uitvoeren van alle 32 sonates van Beethoven op één dag, een prestatie die hij heeft geleverd in Koerner Hall (Toronto), McCarter Theatre (Princeton), het Mondavi Center (Davis, Californië), het AT&T Performing Arts Center (Dallas) en Memorial Hall (Cincinnati). Goodyear werd geboren in Toronto als zoon van een Trinidadiaanse moeder en een Britse vader. Goodyear groeide op met de lp’s van zijn vader, waaronder The Beatles, Led Zeppelin, Santana en Beethoven en Tsjaikofski. Het horen van Beethoven dwong hem naar eigen zeggen, een (klassiek) kunstenaar te worden. Goodyear speelde op zijn vierde op gehoor op een speelgoedpiano. Nadat zijn familie een echt instrument had gekocht, nam hij lessen en leerde hij muziek als aan een jongenskoorschool in Toronto. 
Goodyear studeerde op 15-jarige leeftijd af aan de Glenn Gould School aan het Royal Conservatory of Music in Toronto. Daar studeerde hij bij James Anagnoson. Goodyear studeerde verder aan het Curtis Institute of Music in Philadelphia, bij Leon Fleisher, Gary Graffman en Claude Frank. Hij bezocht de Juilliard School in New York, waar hij studeerde bij Oxana Yablonskaya en behaalde een masterdiploma piano. Stewart Goodyear, door de Los Angeles Times uitgeroepen tot ‘een fenomeen’ en door de Philadelphia Inquirer ‘een van de beste pianisten van zijn generatie’, is een ervaren concertpianist, improvisator en componist. Vorig jaar bracht Orchid Classics de opname van Goodyear uit van zijn suite voor piano en orkest, “Callaloo” en zijn pianosonate. Zijn recente opdrachten omvatten onder meer een pianokwintet voor het Penderecki Strijkkwartet en een pianowerk voor de Honens Piano Competitie. Ontdek hier zijn improvisaties op thema’s van Clara Schumann.
Clara Robert Johannes Darlings of the Muses Alexander Shelley Canada’s National Arts Centre Orchestra Gabriela Montero 2 cd Analekta AN288778
Clara Robert Johannes Lyrical Echoes Canada’s National Arts Centre Orchestra Adrianne Pieczonka Liz Upchurch Alexander Shelley 2 cd Analekta AN288801
Clara Robert Johannes Atmosphere and Mastery Adrianne Pieczonka Liz Upchurch Gabriela Montero Stewart Goodyear Yosuke Kawasaki Rachel Mercer Canada’s National Arts Centre Orchestra, Alexander Shelley 2 cd Analekta AN288823
Clara, Robert Johannes Romance and Counterpoint Angela Hewitt, Stewart Goodyear, Yosuke Kawasaki, Canada’s National Arts Centre Orchestra Alexander Shelley 2 cd Analekta AN288845
https://www.stretto.be/2017/08/17/het-leven-van-clara-schumann-in-brieven/