In de reeks Operatheek verscheen in samenwerking met Opera Ballet Vlaanderen, opnieuw een subliem, nieuw boekje, dit keer over de opera, “Les Pêcheurs de perles” ofwel “De parelvissers”. Auteur en dramaturg Willem Bruls gidst u in deze luistergids door dit bijzonder jeugdwerk uit 1863, van de Franse componist, Georges Bizet (1838-1875). De opera speelt zich af op Ceylon, het huidige Sri Lanka, waar de mooie Léïla, een priesteres in een hindoeïstische tempel van Brahma, verstrikt raakt in een onmogelijke keuze tussen plicht en liefde, en tussen twee mannen, de parelvissers Nadir en Zurga.
Operatheek brengt compacte boekjes over belangrijke opera’s en muziektheaterwerken naar aanleiding van nieuwe producties door Opera Ballet Vlaanderen. Ieder volume is opgevat als een gids die de lezer inzicht geeft in de tekst en de muziek van het werk. De thematiek, het verhaal en het libretto komen allemaal aan bod. Tegelijk krijgt de lezer ook de ontstaansgeschiedenis mee, de cultuurhistorische context van het stuk en de meest recente ontwikkelingen in het musicologisch onderzoek. Tot slot zoomt elk boekje in op de grote muzikale en theatrale momenten van ieder werk. Operatheek is onmisbare lectuur voor de operaliefhebber, de cultuurminnaar en de professionele muzikant.
Het verhaal van “Les Pêcheurs de perles”, vertelt hoe de gelofte van eeuwige vriendschap van twee mannen wordt bedreigd door hun liefde voor dezelfde vrouw, zelf gevangen tussen haar liefde voor de visser Nadir en haar gelofte als priesteres. In verband met hun vriendschap beloofden Nadir en Zurga elkaar nl. om afstand te doen van de liefde, aangezien ze ooit op dezelfde vrouw verliefd werden. Als deze vrouw, nu tot kuise priesteres gewijd, zich met Nadir in liefde verenigt, triomfeert de vriendschap ondanks alles. Zurga redt de beide geliefden van de dood, maar wel met zijn eigen ondergang tot gevolg.
De opera van Bizet (foto) staat in twee tradities, die van de exotische opera, maar ook die van het Frans discours over religie en maatschappij in de 19de eeuw. De première van “Les Pêcheurs de perles” op een libretto van Eugène Cormon en Michael Carré (foto), vond plaats op 30 september 1863 in het Théâtre Lyrique in Parijs. Ondanks een goede ontvangst door het publiek waren de critici nogal vijandig en minachtend, met uitzondering van Hector Berlioz die in het Journal des Débats van 8 oktober 1863: “een aanzienlijk aantal prachtige expressieve stukken vol vuur en rijke kleuren” hoorde. Het werd achttien keer opgevoerd maar werd tijdens Bizets korte leven niet meer opgevoerd.
De opera, vooral bekend om het duet voor tenor en bariton, “Au fond du temple saint”, steekt vol prachtige melodieën, pakkende scènes en emotionele confrontaties. Maar, wat het werk extra interessant maakt, is de oriëntaalse en exotische situering, die zowel het verhaal als de muziek een bijzondere glans verlenen. Bizet componeerde deze opera ruim tien jaar voor zijn laatste meesterwerk “Carmen”, maar met “Les Pêcheurs de perles” legde hij een belangrijk fundament voor de exotische opera’s van de tweede helft van de 19de eeuw.
Het boekje bestaat uit 3 hoofdstukken. Na ‘Het gedroomde Oosten’, over de geschiedenis en de betekenis van het oriëntalisme en over hoe dat op de opera’s van Bizet heeft ingewerkt, niet alleen op ‘Les Pêcheurs de perles’, maar ook op zijn latere werken als ‘Djamileh’ en ‘Carmen’, wordt in het tweede hoofdstuk, ‘Een nieuwe opera voor een nieuwe tijd’, een boeiend panorama geschetst van het Parijs waarin de opera van Bizet ontstond. In het derde en laatste hoofdstuk, ‘Kleur, sfeer en passie: een luistergids’, analyseert de auteur boeiend en in detail, het verhaal, het libretto en de muziek. Niet te missen!
Willem Bruls (°1963) studeerde Letteren en Kunstgeschiedenis in Amsterdam. Als schrijver bijt hij zich vast in onderwerpen rond klassieke muziek en theater. Zo deed hij een studie naar Wagners ‘Ring-cyclus’ en schreef hij over oriëntalisme binnen het operagenre. Als dramaturg werkte Bruls aan grote operaproducties als ‘Il re pastore’, ‘Die Entführung aus dem Serail’ en ‘Prince Igor’. Samen met Pierre Audi werkte hij onder meer aan ‘Tristan und Isolde’. Daarnaast adapteert hij balletten en theaterstukken en regisseert hij producties voor de Operadagen Rotterdam, het Delft Chamber Music Festival en het Gergiev Festival.
Willem Bruls schrijft al dertig jaar over muziek. Hij publiceerde boeken over opera en oriëntalisme en over de muziekcultuur van Venetië. Oriënt en oriëntalisme spelen nl. een belangrijke rol in zijn werkzaamheden als auteur en theatermaker. Hij werkte onder andere met de Iraanse kunstenares Shirin Neshat aan een voorstelling over Shakespeare’s Tempest. Voor de Zuid-Afrikaanse componist Richard van Schoor schreef hij het libretto voor de opera Alp Arslan, die zich eveneens afspeelt in Aleppo. Verder werkt hij als dramaturg op het gebied van muziektheater en dans.
Willem Bruls Georges Bizet Les Pêcheurs de perles Operatheek 87 bladz. geïllustreerd Uitg. Leuven University Press ISBN9789467665348