Joseph Roth, “Tussen de legers, Grensreportages”, uitgegeven door Van Oorschot.

De Joods-Oostenrijks-Hongaars schrijver, Joseph Roth (1894-1939) was nog student filosofie en Duitse literatuur in Wenen, toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak en hij zijn thuisland uit elkaar zag vallen. Als schrijver in het Oostenrijks-Hongaarse leger versloeg hij de krijgsverrichtingen in zijn geboortestreek Galicië, het huidige Oekraïne. Na de oorlog begon zijn journalistieke loopbaan in Wenen, maar al snel verhuisde hij naar Berlijn. Met reportages voor Vorwärts, de Neue Berliner Zeitung, Der Neue Tag en de Frankfurter Zeitung, waarin ook zijn eerste romans verschenen, werd hij beroemd.

De journalistieke verslagen in “Tussen de legers – Grensreportages”, zijn opgedeeld in drie delen: Reis door Heanzenland (grensgebied tussen Oostenrijk en Hongarije), Pools-Russische oorlog (waaruit “Tussen de legers”) en Reis door Galicië. Roth bezocht deze streken als (oorlogs)correspondent, niet zonder risico voor eigen leven, en rapporteerde over zijn tocht langs steden, dorpen en bossen, over bewegingen van manschappen en over bendeoorlogen.

In de zomer van 1919, trok Roth door Heanzenland, de streek tussen Oostenrijk en Hongarije die nu een grensgebied was geworden. De nieuwe grens scheidde dorpen die altijd bij elkaar hadden gehoord en waar Joden en christenen in vrede naast elkaar leefden. Roth legde daar de basis voor een uniek schrijverschap, gekenmerkt door radicale verontwaardiging en tomeloos mededogen voor het lot van de Joodse bevolking. Een jaar lang trok hij door het conflictgebied van de Pools-Russische grensstreek, waar een stellingenoorlog voortwoedde tussen de Sovjettroepen en de soldaten van de nieuwe Poolse staat. Ter plekke was niet altijd duidelijk wie de bevelen uitdeelde, buitenlandse inmenging en bezetting door geallieerde troepen maakten de situatie niet makkelijker, maar Roth wist met zijn vlijmscherpe pen de verwarring bij militairen en burgers te vatten.

In 1924 keerde hij terug naar zijn Oekraïense heimat. Zijn verslag over de rouwstoet van een oorlogsinvalide, begeleid door ‘de afgevaardigden van alle oorlogsinvaliden ter wereld’ is een van de meest aangrijpende stukken uit de moderne journalistiek. Met kracht veroordeelde hij de waanzin van de oorlog en hekelde hij het eindeloos leed van ontelbare soldaten en burgers. De teksten werden vertaald door Els Snick en 4 studenten van de Vertalersvakschool, werd treffend in kleur geïllustreerd door Koen Broucke, en van een voorwoord voorzien van Erik Vlaminck. 

Joseph Roth, Tussen de legers 140 bladz. geïllustreerd uitg. Van Oorschot ISBN 9789028214064

https://www.stretto.be/2023/10/19/joseph-roth-beschaafden-in-het-land-der-barbaren-reisreportages-nu-gebundeld-uitgegeven-door-wereldbibliotheek/

https://www.stretto.be/2023/01/05/keiron-pim-eindeloze-vlucht-het-leven-van-joseph-roth-een-uitgave-van-atlas-contact-een-meesterwerk/

https://www.stretto.be/2020/08/17/joseph-roth-radetzkymars-een-nieuwe-vertaling-van-els-snick-met-tekeningen-van-jan-vanriet-en-een-voorwoord-van-geert-mak-een-prestigieuze-nieuwe-uitgave-van-van-oorschot/