Philip Glass, “Einstein on the Beach”, Live vanuit de Elbphilharmonie in Hamburg, door Ictus en Collegium Vocale Gent, met als vertelster, Suzanne Vega! op het label Vlek. Niet te missen! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

In 2018, gingen Ictus en Collegium Vocale Gent, samen met de Nederlandse beeldend kunstenares Germaine Kruip (1970), een gedurfde uitdaging aan: een puur muzikale interpretatie van de opera “Einstein on the Beach”, hét manifest van de minimalistische muziek. Niemand minder dan Suzanne Vega, de New Yorkse icoon van de folk en één van de grootste songwriters van haar generatie, nam de gesproken rollen op zich. Uniek!

Gedragen door de fysieke inzet van de vertolkers, behield deze versie de hypnotiserende kracht van de originele partituur en bood ze tegelijkertijd nieuwe klankperspectieven. Na een groot succes in heel Europa werd de opera in november 2022, live opgenomen in de prestigieuze Elbphilharmonie in Hamburg en uitgebracht op cd en vinyl door het Belgisch label Vlek, een label, gespecialiseerd in elektronische en experimentele muziek.

Het label VLEK, opgericht in Brussel in 2010, maakte aanvankelijk naam met experimentele elektronische muziek. In 2025 viert het zijn 15-jarig bestaan en lanceert het een nieuwe redactionele lijn gewijd aan hedendaagse creatieve muziek. De release van Einstein on the Beach op cd en vinyl illustreert zijn ambitie: unieke werken over grenzen en genres heen laten klinken, nieuwsgierige en diverse luisteraars aanspreken en de muziek van vandaag een plaats geven in een geschiedenis die zowel erfgoed als voortdurende innovatie is.

“Einstein on the Beach” (1976) is een opera, bestaande uit een proloog en 4 bedrijven, voor ensemble, koor en solisten naar een idee van Robert Wilson en Philip Glass (samen op de foto). Robert Wilson (1941-2025) was een Amerikaanse experimentele regisseur van theaterstukken en opera’s, toneelschrijver, choreograaf, performer, schilder, beeldend kunstenaar, videokunstenaar en geluids- en lichtontwerper. De teksten waren van de hand van de toen 13-jarige, autistische Christopher Knowles (1959), Samuel M. Johnson en de Amerikaanse danseres en choreografe, Lucinda Childs (1940). De “poëzie” van Knowles bestond uit voortdurende herhalingen met gevarieerde vervoegingen van gedachten en het koor zong enkel getallen en notennamen

Wilson regisseerde de opera vanuit een formalistische benadering. Hij baseerde zich op gestructureerde ruimtes, als niet-verhalend (“non-plot”), puur artificieel theater, met minimalistische, herhaalde bewegingen van Lucinda Childs, die van 1973 tot 2018, haar eigen dansgezelschap, “Lucinda Childs Dance Company” leidde. “Einstein on the Beach” ging in juli 1976 in première in het Théâtre Municipal tijdens het Festival van Avignon, uitgevoerd door het Philip Glass Ensemble. De opera werd die zomer ook uitgevoerd in Hamburg, Parijs, Belgrado, Venetië, Brussel en Rotterdam, en in november 1976, volgde de opvoering in het Metropolitan Opera House in New York.

De opera bestaat uit negen scènes van ongeveer 20 minuten die afgewisseld worden door in totaal 5 kortere “knee plays” of intermezzo’s. De titel verwees naar het boek “On the Beach” van de Engelse romanschrijver en vliegtuigbouwer, Nevil Shute (1899-1960) (foto) over de vernietiging van de mensheid door een nucleaire oorlog. “On the beach” (vertaald als “De laatste oever”) beschrijft meer bepaald de laatste maanden van het menselijk bestaan op aarde, nadat het noordelijk halfrond is vernietigd door een atoombomaanval en alleen de bevolking van Australië nog enige tijd te leven heeft.