“Terra”, aardse Strijkkwartetten van Bartók, Ginastera en Halffter

Het Nederlands label Cobra bracht alweer een opvallende cd uit, dit keer met Strijkkwartetten vanuit verschillende, plaatselijke culturen.
Met een productie van een achttal cd’s per jaar zal het Nederlands label de wereldmarkt niet beheersen. Maar kwalitatief kunnen hun cd’s met veel andere concurreren. De programma’s van hun cd’s zijn nl. altijd vanuit een originele en interessante uitvalhoek samengesteld. Elk van hun cd uitgaven heeft altijd wel een of ander verruimend en verrijkend thema of uitgangspunt met een duidelijke boodschap. Dit is niet anders met deze opvallende Terra cd.

“Alle muziek is volksmuziek. Ik heb nog nooit een paard horen zingen”. Deze grappige maar lucide opmerking van de grote Louis Armstrong, ondermijnt onweerlegbaar de postmoderne neiging om elk fenomeen waarin de mensheid zich artistiek uitdrukt, commercieel te etiketteren. Deze reductieve trend rond muziek heeft veel stijlen in de marginaliteit gecorreleerd. De veronderstelling lijkt erop dat als er doedelzakken bij betrokken zijn, het folkmuziek moet zijn, als het een djembe is, dan is het wereldmuziek, en gitaren betekenen sowieso popmuziek. Maar een Schubert-getranscribeerde Ländler of een Haydn-menuet komt automatisch overeen met “ernstige”, “klassieke” of “kunstmuziek. Deze veronderstelling schetst het feit dat componisten mensen zijn, geen dieren, groenten of mineralen, geboren in een bepaalde socioculturele context en op een bepaalde plaats. Waren ze elders geboren en gevormd door een ander cultureel substraat, zou hun muziek onvermijdelijk anders zijn geweest. De composities die op deze cd zijn opgenomen zijn niet alleen het product van een bepaalde plaats (dat is trouwens zonder uitzondering altijd het geval), maar geven ook hun roots weer en cultiveren materiaal uit plaatselijke culturen als voedingsstoffen uit de aarde, om nieuwe klankidiomen te bekomen.

De cd opent met Bartók, een universele referentie voor alle componisten van de 20ste – en 21ste eeuw, naast twee fascinerende figuren uit de Spaanse muziekwereld, Alberto Ginastera, van Argentijns-Catalaanse afkomst, en de in Madrid geboren Rodolfo Halffter, die aan het eind van de Burgeroorlog, Spanje verliet en in ballingschap ging naar Mexico. Alberto Ginastera was de belangrijkste Argentijnse componist van klassieke muziek. Bij Ginastera konden drie perioden worden onderscheiden. In de eerste periode van wat hij zelf omschreef als objectief nationalisme (1934-1947), gebruikte hij directe muzikale elementen van de Argentijnse volksmuziek. Het hier opgenomen Strijkkwartet dateert uit het begin van zijn tweede periode, de periode van zijn Subjectief Nationalisme (1948-1957).

Het intrigerende van de drie hier opgenomen werken is de hoeveelheid sonoriteit en esthetiek die ze gemeen hadden, ondanks het feit dat ze afkomstig waren uit drie verschillende werelden. Het vergelijken van deze stukken is een fascinerende luisterervaring, vooral omdat het hun gedeelde mensheid verklankt, afgeleid van hun muzikaal contact met de vruchtbare aarde, de moeder van ons allemaal en de bron van onze dromen en passies. Hun bijzondere eigenschappen onthullen het universeel karakter van verschillende volksculturen, waarvan de diversiteit ons allen humaniseert.

Op de cd staan een anoniem kerstlied uit Galicië  “Panxoliña para o Nadal de 1829”,  Bartóks 2de Strijkkwartet Sz 67 (op. 17), het Strijkkwartet nr. 1, op. 20 van Ginastera, “Ocho Tientos para cuerteto de cuerda ”, op. 35 van Halffter en 3 Ländler in B, D. 374/378 van Schubert. Opvallende foto’s en treffende achtergrondinformatie in het bijhorend boekje van de 2de violist Cibrán Sierra die overigens een Amati uit 1682 bespeelt. Warm aanbevolen.

Terra String Quartets by Bartók, Ginastera & Halffter Cuarteto Quiroga cd COBRA0059

https://www.stretto.be/2021/09/19/uns-es-ward-licht-the-enlightment-of-a-new-era-haydn-mozart-door-cuarteto-quiroga-en-veronika-hagen-altviool-op-het-label-cobra-records/

https://www.stretto.be/2020/04/06/heritage-the-music-of-madrid-in-the-time-of-goya-door-cuarteto-quiroga-op-het-label-cobra-records-een-waardevolle-ontdekking/