In 2020 is het een eeuw geleden dat de Friese kunstschilder, Klaas Koopmans werd geboren. Koopmans was een autodidact, leefde in eerste instantie van zijn werk als huisschilder, maar groeide daarna uit tot een van de belangrijkste kunstschilders van de 20ste eeuw in Fryslân.
Klaas Koopmans (foto) werd in Garyp geboren als eerste kind van Wybe, een huisschilder. Klaas werd eveneens huisschilder, kreeg bij zijn vakopleiding decoratief en vrij tekenen, en ontmoette tijdens privé teken- en schilderlessen, Jaap Rusticus met wie hij les ging volgen bij Herman Dijkstra in Groningen. Daar ontmoetten ze Sjoerd Huizinga, Pier Feddema en Jan van der Bij. In 1952 traden de vijf vrienden als groep met een tentoonstelling naar buiten. Ze noemden zich ‘Yn ‘e line’, wat betekende, ‘in het gareel’, om het Fries schip van de kunst voort te trekken.Wanneer Koopmans het in het seizoen druk had in het bedrijf, kon hij echter niet tekenen en schilderen. Hij kon zijn energie niet kwijt, sliep niet, raakte geïrriteerd en overspannen, en raakte in de psychiatrie in Zuidlaren, een dorp in het noorden van de provincie Drenthe. In 1949 gebeurde dat al op 28-jarige leeftijd en in 1954 opnieuw. Met uitzondering van de eerste periode mocht hij in de gestichten niet tekenen. Het behoorde niet tot de therapie, terwijl een van de oorzaken van zijn overspanning, zijn gevoel van minderwaardigheid was. Hij voelde zich een kunstenaar van dynamische en kleurrijke, emotioneel geladen, expressionistische landschappen van Garijp en de Wâlden, waar hij zijn leven lang woonde, maar was een huisschilder.
Dit boek schetst de ontwikkeling van zijn kunstenaarschap. Vier auteurs, Bert Looper, Bart Marius, Hans Smelik, Jan Henk Hamoen, gingen vanuit verschillende invalshoeken in op Koopmans’ plaats binnen de Friese cultuur, zijn verhouding tot het Fries expressionisme, en de psychiatrische achtergrond van zijn opvallend werk. Afsluitend is er speciale aandacht voor de brieven van Koopmans in de periodes dat hij opgenomen was in psychiatrische inrichtingen in Zuidlaren en Franeker. Dit boek toont met veel mooie illustraties, de kracht van Koopmans’ werk. Een ontdekking.In Galerie Koopmans in Earnewâld of Eernewoude, een dorp in de gemeente Tietjerksteradeel, in de Nederlandse provincie Friesland, bevindt zich een permanente collectie van de Friese expressionist Klaas Koopmans en het werk van diens zoon, Gosse ()1957) (foto). Daarnaast is de expositie, “Waanzinnig! Het buitengewone leven van Klaas Koopmans”, nog tot en met 28 februari 2021 te zien in het museum Drachten, de hoofdplaats van de gemeente Smallingerland in Friesland. Tijdens deze tentoonstelling besteedt Tresoar, het Fries Historisch en Letterkundig Centrum in Leeuwarden, op digitale wijze aandacht aan Klaas Koopmans en het Fryslân van zijn tijd.
In wekelijkse video-afleveringen vertelt Bert Looper, directeur van Tresoar, in korte colleges over de man en zijn werk, maar ook over het Fryslân van de jaren ’50 en ’60. De colleges worden gegeven met behulp van beeldmateriaal en er worden ook locaties in Fryslân bezocht die voor het verhaal van belang zijn. Kijk voor de video-afleveringen op https://www.tresoar.nl/Pages/Default.aspx of op de sociale media kanalen van Tresoar. Een aanrader.Bert Looper, Bart Marius, Hans Smelik, Jan Henk Hamoen Klaas Koopmans 1920-2006 Op zoek naar essentie 240 bladz. geïllustreerd uitg. Noordboek ISBN 9789056156855