Gebruikmakend van Dostojevski’s eigen proza, reconstrueerde Alex Christofi de memoires die de beroemde, Russische schrijver zou hebben geschreven als het leven en het literair sterrendom er in zijn leven niet waren tussen gekomen. Christofi geeft ons een fascinerend en meeslepend portret van de schrijver zoals we hem nog niet kenden. Hij schreef een meeslepend portret van een van de grootste Russische schrijvers aller tijden, gepubliceerd ter gelegenheid van zijn 200ste geboortejaar.
De Russische romanschrijver, Fjodor Dostojevski (1821-1881), leidde een roerig leven. Hij was gokverslaafd, epileptisch, spilziek en bevond zich soms aan de rand van de geestelijke en financiële afgrond. Zijn liefdesleven was bovendien turbulent. Te midden van dit alles schreef hij romans als “Misdaad en straf”, “De idioot” en “De gebroeders Karamazov”, die tot de absolute hoogtepunten van de wereldliteratuur behoren. Christofi vertelt in zijn boek de verhalen van de drie vrouwen wier levens nauw verweven waren met dat van Dostojevski, de spilzieke weduwe, Maria, de onstuimige Polina die visioenen had van het vermoorden van de tsaar, en de trouwe stenografe, Anna, die alles deed om zijn literair nalatenschap veilig te stellen.
Fjodor Dostojevski kwam uit een gezin van 7 kinderen. Hij verloor op zestienjarige leeftijd zijn moeder aan tuberculose en zijn vader werd uit wraak voor slechte behandeling, door een groep lijfeigenen vermoord. Met zijn eerste roman, “Arme mensen”, verschenen in 1845, had hij meteen succes. Na een relatie met Avdotya Yakovlevna, trouwde hij in 1857, met Maria Isajeva (foto), maar in 1863, had hij een hartstochtelijke en complexe relatie met Apollinarija (Polina) Soeslova (foto’s), de hooghartige, hyper sensuele en ‘infernale’ vrouw, die model stond voor verschillende figuren in zijn romans. Met haar, en door zijn passie voor het roulettespel, leerde hij de diepten in zijn ziel en bestaan kennen. In 1858 had hij nauwelijks een jaar na zijn huwelijk, reeds een buitenechtelijke relatie met de actrice, Aleksandra Ivanovna Schubert, de vrouw van de huisarts van de Dostojevksi’s, Stepan Dmitrievich Yanovsky, de weduwnaar, “Pavel Pavlovich Troesotsky” in zijn roman, “De eeuwige echtgenoot”.
In april 1864 overleden zowel zijn vrouw Maria, als zijn oudere broer, Mikhail (1820-1864) (foto), die eveneens schrijver en vader was van 2 zonen en 3 dochters, en met wie hij een goede relatie had. Dostojevski was trouwens samen met Mikhail in 1849, gearresteerd en veroordeeld wegens deelname aan de socialistische Petrashevsky kring. Van de speeltafels in Bad Homburg, werd Dostojevski teruggeroepen naar het sterfbed van de vrouw met wie hij sinds zijn dwangarbeid en militaire dienst in Siberië, ongelukkig getrouwd was geweest. Zijn Siberische jaren gebruikte Dostojevski nl. om vanuit een atheïstische stellingname, het christendom te onderzoeken. Het Nieuwe Testament was de enige literatuur die hij in Siberië tot zijn beschikking had.
In 1864-1865, had hij als weduwnaar, nog kortstondige relaties met Martha Brown (Elizaveta Andreyevna Chlebnikova) en met de toen 21-jarige, vooraanstaande socialiste en feministe, Anna Korvin-Krukovskaya (foto), die uiteindelijk met de Franse socialist, Victor Jaclard huwde en lid werd van Narodnaja Volja (Wil van het Volk of De Vrijheid van het Volk), de Russische, extreemlinkse terreurgroep die in 1881, tsaar Alexander II vermoordde. Anne Jaclard werd “Agláya Ivánovna”, de mooie dochter van generaal Epanchin, in zijn roman, “De idioot”.
Dostojevski schreef “De Speler” in 1867, in minder dan vier weken tijd, met de hulp van zijn nieuwe, 25 jaar jongere stenografe, Anna Grigorjevna Snitkina (1846-1918) (foto’s), die hij na voltooiing van de roman, ten huwelijk vroeg. Ze trouwden in 1867 en kregen vier kinderen, Sofia (in 1868, is maar 3 maanden oud geworden), Ljoebov (°1868), Fjodor (°1871) en Aleksej (°1875). Nog in datzelfde jaar 1867, vluchtte het paar o.a. naar Dresden en Genève, zowel voor de schuldeisers als voor de veeleisende familieleden van zijn broer, die op Dostojevski’s vermogen teerden en de jonge Anna tot wanhoop dreven. Dostojevski beleefde met zijn tweede vrouw de beste periode van zijn leven, een periode, die ruim 14 jaar zou duren, tot aan zijn overlijden in 1881.
Zij bezorgde hem de nodige zielerust en hij betrok haar bij het bedenken van plots voor zijn werken en vroeg haar adviezen op het gebied van vrouwelijke psychologie. In die jaren schreef hij trouwens zijn belangrijkste romans, “De idioot” (1869), “De eeuwige echtgenoot” (1870), “Boze geesten” (“Demonen en Duivels”) (1872), “De jongeling” (1875) en “De gebroeders Karamazov” (1880). Zelf schreef Anna Grigorjevna Dostojevskaja, 2 uitzonderlijke boeken, “Anna Dostojevskaja’s dagboek” (1867, gepubliceerd in 1923) en “Memoires” (geschreven tussen 1911 en 1916, gepubliceerd in 1923, in Nederland verschenen in de reeks Privé-domein onder de titel “Herinneringen, handelend over Dostojevski’s laatste levensjaren”). Anna Dostojevskaja, overleed in 1918 in Jalta.
In “Dostojevski en de liefde” wordt de lezer ondergedompeld in de werelden van het Siberisch gevangenkamp tot de luxueuze casino’s van Europa, o.a. in Wiesbaden en Baden-Baden (foto), waar Dostojevski eind 1867, zijn volledig fortuin, inclusief Anna’s bezittingen, tot haar kleren toe, verloor!, (hij gaf in 1871 door haar het gokken op), van de vochtige gevangeniscellen van het fort van de tsaar, tot de verfijnde salons van Sint-Petersburg. Fantastisch en meeslepend verteld, een briljant en boeiend portret van een geniale maar gekwelde man. “Dostoevsky in Love” werd vertaald door Catalien van Paassen. Zeker lezen!
Alex Christofi werd geboren in Dorset als zoon van een Britse moeder en een Cypriotische vader, en groeide op in Bournemouth. Hij werd opgeleid bij de School van Bournemouth , waar zijn vader een leraar was en behaalde een graad in Engels aan Lady Margaret Hall, Oxford. Voor hij zijn eerste roman publiceerde, werkte Christofi meer dan vijf jaar als literair agent. In 2015 publiceerde hij zijn debuutroman ‘Glass’. Het vertelt het verhaal van Gunter Glass, een 22-jarige, half-Duitse glazenwasser. Voor Glass won hij in 2016 de Betty Trask Prize. In 2017 publiceerde hij zijn tweede roman, ‘Let Us Be True’ , over een in Duitsland geboren koppel dat verliefd wordt in het naoorlogse Frankrijk. Zijn biografie “Dostoevsky in Love: An Intimate Life” verscheen in januari 2021. In 2015 werd Christofi benoemd tot commissioning editor voor non-fictie bij Oneworld, voorheen werkzaam voor Conville en Walsh. In februari 2020 werd aangekondigd dat hij in april van dat jaar Oneworld zou verlaten om zich bij het non- fictieteam van Transworld Publishers aan te sluiten als hoofdredacteur. Hij publiceerde artikelen in onder meer The Guardian, London Magazine en The White Review. “Dostojevski en de liefde” is zijn eerste non-fictiewerk.
Alex Christofi Dostojevski en de liefde Een intiem portret van de beroemde Russische schrijver 303 bladz. uitg. Meulenhoff EAN 9789029094610
https://www.stretto.be/2017/04/02/russisch-ballet-en-russische-opera-dankzij-de-romanovs/